АЛЛАТРА ДЕГЕНІМІЗ НЕ?

Тәуелсіз халықаралық ғалымдар тобы. Табиғи апаттардың экспоненциалды өсуін болжаудың математикалық моделін жасау

“АЛЛАТРА” қозғалысының тарихы 1990 жылдардың ортасынан басталады. Дәл сол кезде ядролық физикадан, астрофизика мен космологиядан, геология мен геофизикадан, теориялық математикадан қартаю биологиясына және геронтологияға, сондай-ақ клиникалық медицинаға дейінгі ғылыми пәндердің кең спектрін ұсынатын ғалымдардың тәуелсіз халықаралық тобы құрылды. Бұл мамандар жер шарындағы климаттық және геодинамикалық өзгерістерді зерттеуді қоса алғанда, кең ауқымды салаларда кешенді пәнаралық зерттеулер жүргізу үшін біріккен.

Жоғары кәсіби біліктілікке, объективтілікке және пәнаралық тәжірибеге ие бұл ғылыми топ қазіргі ғылыми деректерді жан-жақты талдауға мүмкіндік алды. Бұл оларға негізгі ғылыми қауымдастық назар аударғанға дейін маңызды корреляциялар мен қатынастарды анықтауға мүмкіндік берді, көбінесе олардың маңыздылығын айтарлықтай уақыттан кейін ғана білді.

Осы халықаралық ғылыми топтың назарын аударған осындай корреляцияның негізгі мысалдарының бірі 1995 және 1997–1998 жылдары орын алған аномальды геодинамикалық оқиғалар болды. Осы жылдары әлемнің әртүрлі ғылыми ұйымдары мен ғылыми-зерттеу институттары спутниктік бақылау жүйелері мен гравитациялық станцияларды пайдалана отырып, Жер қойнауындағы планеталық параметрлердің күрт өзгерістері мен геодинамикалық ауытқуларды өз бетінше тіркеді. Жоғарыда аталған халықаралық ғалымдар тобы осы деректерді талдау барысында себеп-салдарлық байланыс орнатты: тіркелген геодинамикалық ауытқулар Жердің әртүрлі қабаттарында физикалық параметрлердің каскадты өзгерістерін тудыратын триггерлер ретінде әрекет етті.

Бұл ғалымдар тобы үшін ең алаңдатарлық факт 1995 және 1997-1998 жылдардағы осы аномальды оқиғалардың әсерінен болатын өзгерістер динамикасы экспоненциалды болды. Атап айтқанда, бір топ ғалымдар 1995 жылдан бастап терең ошақты жер сілкіністерінің саны мен күші күрт өсе бастағанын, планетада, әсіресе мұхит түбінде сейсмикалық белсенділіктің жиілегенін, магнит өрісі, атмосфера және Жердің басқа қабаттарындағы параметрлердің өзгеруі жеделдей бастады.

Бұл үрейлі тенденция осы халықаралық зерттеу тобын қатты алаңдатты, нәтижесінде олар болған оқиғаның себептерін терең талдауға кірісті. Жұмыс барысында бақыланатын аномалиялардың пайда болуын түсіндіруге арналған теориялардың, гипотезаның және нұсқаларының кең ауқымы қарастырылды, оның ішінде Жер түбіндегі өзгерістер мен Күн жүйесінде болып жатқан астрономиялық процестер арасындағы байланыс туралы гипотеза.

Игорь Михайлович Данилов осы халықаралық зерттеу тобының қызметінде маңызды рөл атқарып, осы зерттеулерге өзінің қатысуын ашық түрде жариялаған команданың жалғыз мүшесі болды. Оның пәнаралық көзқарасы мен жаңашыл ойлауы ғылыми зерттеулердің векторын анықтауда шешуші рөл атқарды және зерттеудің әдістемелік базасын кеңейтті, бұл климаттық және геодинамикалық процестерді зерттеуде жаңа гипотезалардың қалыптасуына ықпал етті.

Кең көлемді деректерге негізделген қарқынды талдау жұмыстарының нәтижесінде тәуелсіз ғалымдар тобы Жердегі климат пен геодинамикалық өзгерістердің жылдамдығын болжаудың математикалық моделін жасады. Модельді бірнеше рет сынағаннан кейін олар маңызды фактіні мойындауға мәжбүр болды: планетадағы климаттық және геодинамикалық өзгерістердің саны мен күшінің тіркелген экспоненциалды өсуін ескере отырып, алдағы онжылдықтарда Жердегі жағдайлар өмір сүруге келмейді.

Осы зерттеу тобы жасаған болжам сол кездегі негізгі ғылыми қауымдастық ұсынған бағалаулармен салыстырғанда (90-жылдардың ортасы) климаттың өзгеруінің айтарлықтай жылдам қарқынын болжағанын атап өту маңызды. Көптеген климатологтар мен басқа да сарапшылар ғасырлар бойы климаттық жүйенің тұрақтылығын болжаса, ғалымдардың бұл тобы климаттық жүйенің күйреуі әлдеқайда ертерек - алдағы бірнеше онжылдықта болады деген қорытындыға келді. Қазіргі заманғы бақылаулар, 2024 жылғы жағдай бойынша, модель ұсынған болжамдарды растайды.

Атап айтқанда, 90-жылдары құрылған тәуелсіз ғалымдар тобының болжамы келесі онжылдықтарда планетада болатын өзгерістерді көрсетті:

1. Атмосфера және мұхит температурасының тез көтерілуі;
2. Деструктивті дауылдар мен торнадолардың саны мен күшінің артуы, сондай-ақ олардың пайда болу аймағының кеңеюі;
3. Табиғи өрттер саны мен ауқымының орасан артуы;
4. Қатты жауын-шашын мен жойқын су тасқыны санының артуы;
5. Жанартау әрекетінің жиілігі мен күшінің артуы;
6. Жердің әртүрлі аймақтарында, оның ішінде мұндай белсенділік тән емес жерлерде сейсмикалық белсенділіктің экспоненциалды өсуі.

Тәуелсіз зерттеушілер тобы осы климаттық және геодинамикалық өзгерістердің жиынтығы 21 ғасырдың басында орасан зор жойылуға әкеледі деген алаңдатарлық қорытындыға келді: жаһандық экожүйелердің бұзылуы, азық-түлік қауіпсіздігі, бұрын есепке алынбаған ауқымдағы әлеуметтік-экономикалық тұрақсыздық, жаппай адам шығыны және миллиардтаған адамдардың аумақтық қоныс аударуы.

Сондай-ақ ғалымдар үздіксіз күшейіп, бірінен соң бірі туындайтын климаттық апаттардың каскадты сипаты сөзсіз сыни шекке әкелетінін баса айтты. Нәтижесінде адамзат, өркениетіміздің бейімделу мүмкіндіктерінен асып түсетін жаңа қиындықтарға төтеп бере алмайды.

Климаттық апаттардың саны мен ауырлығының артуы, сондай-ақ жағдайды дамытудың ықтимал сценарийлерінің болжамды моделі туралы толығырақ ақпаратты «Жердегі климаттық апаттардың дамуы және олардың апаттылығының салдары» туралы баяндамасынан табуға болады On the Progression of Climate Disasters on Earth and Their Catastrophic Consequences.

Осылайша, бейтарап, жан-жақты пәнаралық көзқарас, оның ішінде геодинамикалық және астрофизикалық факторларды талдау бұл тәуелсіз зерттеу тобына 90-шы жылдардың ортасында деструктивті табиғи апаттардың саны мен қарқындылығының экспоненциалды өсуінің адамзатқа төнетін қауіптілігін ашуға және терең түсінуге мүмкіндік берді. Шамамен 30 жыл бұрын олар жаңадан пайда болған климаттық қатер барлық адамзат үшін экзистенциалды қауіп төндіретінін түсінді.

Ғылыми өзек төңірегінде еріктілердің бастамашыл тобын қалыптастыру

Болашақ ұрпақ алдындағы терең жауапкершілікті сезіну және өздерінің кәсіби міндеттеріне берік, адалдық негізінде осы пәнаралық зерттеу тобының мүшелері планетада орын ала бастаған геодинамикалық және климаттық ауытқулардың түпкі себебін анықтау, келе жатқан апатты климаттық құбылыстардың алдын алатын шешім табу және адам өмірін сақтап қалу, жаңа ұрпақтардың болашағын сақтау миссиясын қабылдады.

Кешенді тәсілді енгізу үшін зерттеу тобы терең тарихи және мәдени талдау процесін бастады. Бұл шешім қазіргі геодинамикалық процестерді түсінудің кілттерін Жердің климаттық циклдері туралы тарихи деректерден сонымен қатар олардың өткендегі өркениеттердің дамуына әсерінен табуға болатынын түсінуге негізделген.

Зерттеулер көлемінің ұлғаюы қатысушылардың ауқымының кеңеюіне әкелді. Бұл бастама жаһандық климаттың өзгеруіне және оның жақын болашақта төндіретін қауіп ауқымына қатысты алаңдаушылықтарымен бөлісетін әртүрлі мамандықтағы еріктілердің де, жас ғалымдардың да, белсенділердің де назарын аударды. Ғылыми ядро төңірегінде халықаралық еріктілер қауымдастығының қалыптасуы әртүрлі тілдердегі ғылыми дереккөздер мен деректерді жинау және талдау мүмкіндігін айтарлықтай күшейтті.

Қосылған еріктілер қажетті тарихи ақпаратты іздеуге жәрдемдесті, мұрағаттық құжаттарды, бастапқы дереккөздерді, хроникаларды, ғылыми басылымдарды, тарихи материалдарды талдап, сонымен қатар антропологиялық және археологиялық зерттеулер деректерін тексеруге көмектесті. Олар сонымен бірге әртүрлі дәуірлер мен өркениеттердің фольклоры, діни-мәдени аспектілері мен мәдени жәдігерлері бойынша зерттеулер жүргізді.

Бұл пәнаралық көзқарас және палеоклиматология, археология және мәдени антропологияны қоса алғанда, әртүрлі ғылыми салалардағы мәліметтерді біріктіру ұзақ мерзімді ғаламшарлық өзгерістердің толық бейнесін жасауға жағдай жасады, бұл зерттеу тобына тұрақты климаттық дағдарыс және геодинамикалық өзгерістер себептерін зерттеу үшін маңызды болды.

Ақпаратты халықаралық қауымдастыққа жеткізу қажеттілігін түсіну. Негізгі мақсаттарды анықтау

Кейінгі зерттеулер барысында Жер қойнауында және оның әртүрлі қабаттарында болып жатқан геофизикалық аномалияларды терең талдау үшін сабақтас ғылымдардан алынған білімдердің интеграциясын қамтамасыз ететін ядролық физика, астрофизикамен байланысты геодинамикалық және климаттық өзгерістер себептері туралы гипотезаларды тексеруге мүмкіндік беретін халықаралық ғылыми қауымдастықты тарту қажет екені белгілі болды. Бақыланатын климаттық және геодинамикалық өзгерістердің ықтимал себептері кванттық физика саласындағы құбылыстармен байланысты болуы мүмкін екенін мойындай отырып, деректерді бірлесіп талдау және тиімді шешімдерді әзірлеу үшін осы салалардың жетекші сарапшылары мен зерттеу топтарын тарту өте маңызды болды.

Осындай күрделілік деңгейіндегі мәселе климаттың маңызды қауіп-қатерін тиімді шешу үшін адамзаттың ұжымдық интеллектісін жұмылдыруды талап ететіні анық болды. Осыған байланысты жұмыс жасап жатқан ғылыми топ пен оны қолдайтын еріктілердің алдында қауіпті климаттық және геодинамикалық өзгерістердің негізгі себептерін анықтау және оларды жоюдың тиімді шешімдерін ойлап табу үшін әлемдік теориялық және қолданбалы ғылымның үздік ақыл-ойларының бірігуін қалай қамтамасыз ету керек деген міндет қойылды.

Ғылыми саладағы ресми байланыс арналары, сондай-ақ ғылымдағы және мемлекеттік құрылымдардағы бюрократиялық жүйе бұл тапсырманы орындауға көмектеспейтіні бірден дерлік белгілі болды, өйткені олар толық икемділікке және өзгерістерге жылдам әрекет етуге арналмаған жабық жүйе. Бұл ашылған мәселенің маңыздылығын толық көлемде жылдам жеткізуге және оны шешу төңірегінде ғалымдарды тиімді біріктіруге жағдай жасауға мүмкіндік бермеді.

Осыған сәйкес, қазіргі жағдайда тәуелсіз халықаралық ғалымдар тобы олардың талпыныстарын қолдаған еріктілермен бірге бірден-бір мүмкін және ұтымды шешім қабылдады. Олар ең алдымен климаттық апаттардың экспоненциалды өсуі проблемасының маңыздылығы туралы жалпы әлем жұртшылығын хабардар ету керек деген қорытындыға келді.

Қоғамдық хабардар болу және халықаралық назарды осы проблемаға аудару, академиялық қоғамдастықта тәуелсіз талқылау және климат мәселесін кешенді шешу төңірегінде жаһандық деңгейде ғылыми күш-жігерді біріктіру үшін қажетті жағдай жасай алады.

Жаһандық ғылыми әлеуетті шоғырландыру жолында әлемдік қоғамның бытыраңқылығы елеулі кедергі болып табылатыны да айқын болды. Сонымен қатар, апатты климаттық оқиғалардың дамуының әртүрлі сценарийлерін және оларға әлемдік қоғамдастықтың реакциясын мұқият модельдеуден кейін зерттеушілер қоғамның алауыздығы тек теріс рөл атқарады деген қорытындыға келді. Біртұтас қоғамдастықтан айырмашылығы, стереотиптермен, немқұрайлылықпен, біржақтылықпен және мәдени айырмашылықтармен бөлшектенген қоғамда күш-жігерді біріктіру және ауқымды дағдарыс жағдайларымен тиімді күресу қиынырақ.

Болашақ климаттық апаттар миллиардтаған адамдарға әсер ететін ауқымды көші-қон процестерін сөзсіз тудыратынын мойындай отырып, ғалымдар мен еріктілер адамгершіліктің, ынтымақтастықтың, эмпатияның және мәдениетаралық түсіністіктің, әсіресе алда тұрған міндеттер контекстінде жоғары деңгейдегі маңыздылығын түсінді.

Тиісінше, халықаралық ғылыми күш-жігерді шоғырландыру қажеттілігімен қатар зерттеушілер тобы миссиясы климатты зерттеу және климаттық дағдарыс туралы ескерту ғана емес, сонымен қатар оны дамыту және әртүрлі мәдениеттер мен ұлттар арасындағы ортақ байланыстар мен құндылықтарды анықтау болатын, біртұтас жаһандық платформаны қалыптастырудың маңыздылығын түсінді, жаппай көші-қон және бұрын болмаған климаттық өзгеріс жағдайында да, халықаралық құқықтық құжаттарда және БҰҰ мақсаттарында бекітілген адамның негізгі құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу қажеттілігіне, адам өмірінің әмбебап құндылығына ерекше назар аударды.

Осылайша, құрылған халықаралық энтузиастар мен ғалымдар тобы өз қызметі үшін міндеттердің үш негізгі векторы бар біртұтас жетекші миссияны тұжырымдады:

1. Жер шарындағы жаһандық климаттық және геодинамикалық өзгерістердің себебін терең зерттеп, олар тудыратын қауіпті жоюдың шешімін іздеуге кірісу;
2. Халықаралық қоғамдастықты алдағы климаттық қауіп туралы хабардар ету және оны шешу үшін халықаралық ғылыми әлеуетті шоғырландыру үшін жағдай жасау;
3. Жаһандық сын-қатерлер жағдайында адам өмірінің құндылығы мен халықаралық түсіністіктің маңыздылығы туралы идеяларды ілгерілету арқылы әлемдік қауымдастықтың алауыздығын жеңуге көмектесу.

«АЛЛАТРА» Халықаралық қоғамдық қозғалысын құру

Осы мақсаттан кейін ғалымдарға өз миссиясын орындауға көмектескісі келген еріктілер тобы өздерінің дағдылары мен білімдерін пайдалана отырып, түрлі жобаларды жүзеге асыруға кірісті. Әрбір қатысушы өзінің кәсіби тәжірибесіне, дағдыларына және қызығушылықтарына сүйене отырып, ортақ іске үлес қосуға ұмтылды.

Алғашқы бастамалардың бірі – түрлі тақырыптарда кітаптар мен мақалалар шығаруды қамтитын жобаларды шығару болды. Бұл бастамалардың басты мақсаты қоғамның назарын климаттық проблемаларды шешу және қоғамды ортақ қауіпке қарсы біріктіру қажеттілігіне аудару еді.

Мақсаттары мен міндеттері ортақ пікірлестердің шеңбері кеңейген сайын қызметті ресми тіркеу қажеттілігі туындады. Ұжымдық бастаманың нәтижесінде 2011 жылы “Лагода” ұйымы тіркеліп, алғашқы ресми бірлестік формасы болды. Осы ұйым аясында тарихи-мәдени бағыттағы түрлі әлеуметтік жобалар жүзеге асырылды. Бұл ұйым аясындағы іс-шаралар негізінен мәдениетаралық диалог пен өзара түсіністікті нығайтуға бағытталған – олар белгілеген міндеттердің қоғамның жаһандық бытыраңқылығын еңсеруге қатысты бөлігін жүзеге асыру.

Әртүрлі елдерден қосылатын еріктілер санының артуына байланысты планетаның климаттық және геодинамикалық өзгерістерін зерттеуге және ол туралы қоғамды ақпараттандыруға бағытталған халықаралық жобалардың кең ауқымын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ауқымды бастаманы құру қажеттілігі туындады.

Осы мақсатта ғалымдар, еріктілер мен түрлі мамандықтардың мамандарынан құралған халықаралық команда 2012 жылы “АЛЛАТРА” Халықаралық қоғамдық қозғалысын құру туралы шешім қабылдады. Қозғалыс 2014 жылы қажетті құқықтық және әкімшілік әрекеттерден кейін ресми тіркеуден өтті.

2017 жылы “АЛЛАТРА” қозғалысының мүшелері ұйымның бас кеңсесін Киевтен (Украина) Атлантаға (АҚШ) көшіру туралы шешім қабылдады. “АЛЛАТРА” Қозғалысы еркіндікті, демократияны және ашық қоғам принциптерін қолдайтындығына және Америка Құрама Штаттарындағы демократиялық процестер Шығыс Еуропа елдеріне қарағанда тұрақты болуына байланысты Қозғалыс қызметінің негізгі бағыттарын Америка Штаттарына көшіру туралы шешім қабылданды. “АЛЛАТРА” Халықаралық қоғамдық қозғалысының президенті АҚШ азаматшасы Марина Овцынова болды.

Осылайша, Қозғалыстың қалыптасуы 20 ғасырдың аяғында климаттық дағдарыстың қаупін түсінген және оны еңсеру миссиясын нақты тұжырымдаған халықаралық ғалымдар тобының айналасындағы еріктілер бірлестігінің эволюциясының нәтижесі. Бұл миссияны бүкіл әлемдегі энтузиастар қолдады, олар біздің планетамызды және ондағы тіршілікті сақтау қажеттігін түсінді.

“АЛЛАТРАНЫҢ” ғылыми өзегі құрылғаннан бері 90-жылдардың ортасынан қазіргі уақытқа дейін Қозғалыстың мақсаттары, принциптері мен құндылықтары өзгеріссіз қалды.

“АЛЛАТРА” – планетамызды сақтау және климаттың құлдырауын болдырмау үшін қазіргі және болашақ ұрпақтар алдындағы жауапкершілік сезіміне негізделген адамдарды біріктіретін қозғалыс.

“АЛЛАТРА” - бұл, ең алдымен, басқаларға қамқорлықпен әрекет ететін адамдар. Олар қарапайым азаматтар, қоғамның әртүрлі кәсіптері мен саласының өкілдері, бірақ олар өздерінің негізгі қызметімен қатар, бос уақытында планетамыздағы апатты климаттық сценарийдің дамуына жол бермеуге, қоғамды алдағы қауіптер туралы хабардар етуге және дүниежүзілік қоғамдастықты осы өзекті мәселені шешуге біріктіруге бар күш-жігерін салады.

Қозғалыс қызметінің форматы

“АЛЛАТРА” – ешқандай иерархиялық құрылымы жоқ орталықтандырылмаған қозғалыс. Кейбір елдерде бастамаларды бірлесіп жүзеге асыру мақсатында тәжірибе мен білім алмасу үшін еріктілердің бірлестігі болып табылатын Үйлестіруші орталықтары (Координационные центры) бар. Үйлестіруші орталықтарының негізгі міндеті Қозғалыс қатысушылары арасында халықаралық деңгейде әзірлемелер мен идеялар алмасу болып табылады. Қозғалыстың жергілікті еріктілері ортақ мақсатқа жету үшін жүзеге асыратын жобалар мен бастамаларға қатысты дербес шешімдер қабылдайды.

“АЛЛАТРА” қозғалысының қаржылық міндеттемелері, мүшелік жарналары немесе ережелері жоқ. Волонтерлер басқа қатысушылардың тәжірибесін ескере отырып және оны жетілдіре отырып, өз қызметін өз қалауы бойынша ұйымдастырады.

Қозғалыс өз мүшелерінің жеке идеологиялық, діни және саяси көзқарастарына ешбір жағдайда араласпайды. Ал қатысушылардың жеке көзқарастары, өз кезегінде, Қозғалыстың өзінің белсенділігі мен мақсаттарының векторына ешқандай әсер етпейді.

Дүниетанымына, сеніміне немесе философиялық нанымына қарамастан, “АЛЛАТРА” барлық қатысушылары үшін бірыңғай біріктіруші фактор климаттық дағдарыстың тақырыбы және қажеттілікті түсіну болып табылады.

• бүгінде Жерде болып жатқан өзгерістердің барлық себептер кешенін тереңірек зерттеу;
• халықаралық қоғамдастықты климаттың өзгеруінің нақты ауқымы туралы хабардар ету;
• ашық ғылыми пікірталасқа және туындап жатқан климаттық қауіпке қарсы тұру жолдарын іздеуге ықпал ету.

Сонымен қатар, “АЛЛАТРА” қозғалысы әрбір адамның қадір-қасиеті мен бостандығын бірінші орынға қоя отырып, негізгі демократиялық құндылықтар мен адам құқықтарын қорғайды. “АЛЛАТРА” сөз бостандығының, жиналыстар бостандығының және басқа да негізгі құқықтардың маңыздылығын атап өтіп, оларды салауатты қоғамның ажырамас бөлігі деп санайды.

Осы құндылықтарды насихаттау үшін “АЛЛАТРА” халықаралық онлайн-конференциялар ұйымдастырады, түрлі медиа платформалар арқылы ағарту жұмыстарын жүргізеді, деректі фильмдер жасайды және 150-ден астам тілде ақпарат таратады, демократиялық принциптердің маңыздылығы туралы қоғамның хабардарлығын арттыруға, адамдарды ашық диалог пен жаһандық мәселелерді шешу үшін бірлескен ізденістерге тартуға ұмтылады.

Климаттың өзгеруі мәселесін зерттеудегі “АЛЛАТРА” әдіснамалық тәсілінің болжамдық дәлдігі

“АЛЛАТРАНЫҢ” бірегей тәуелсіз ұстанымы оған автономды және тәуелсіз платформа болып қалуға мүмкіндік береді, бұл климат пен геодинамикалық өзгерістер тақырыбын, сонымен қатар қазіргі қоғамға қатысты мәселелердің кең ауқымын бейтарап зерттеуге мүмкіндік береді. Қозғалыс қызметінің ашық демократиялық векторы тақырыптық шектеулерсіз, стереотиптерсіз немесе сыртқы мүдделердің ықпалынсыз ғылыми талқылауды ынталандырады, бұл жемісті пәнаралық халықаралық диалогқа ықпал етеді.

“АЛЛАТРА” қатысушыларының климаттың өзгеруін зерттеудегі бұл бейтарап және объективті көзқарасы оның тиімділігі мен жоғары болжамды дәлдігін көрсетті. Атап айтқанда, 2014 жылы Қозғалыс климат туралы көптеген жылдар бойы жүргізілген зерттеулерге негізделген бірқатар болжамдарды қамтитын климат туралы баяндамадан үзінділерді жариялады.

Осы құжатта баяндалған негізгі болжамдар алдағы онжылдықтарда әлем жаһандық климаттық жағдайдың айтарлықтай нашарлауына, климаттық апаттардың саны мен ауырлығына, климаттық босқындардың жалпы санының күрт өсуіне тап болатынын көрсетті.

Айта кету керек, 2014 жылғы жағдай бойынша бұл қорқынышты ақпаратты негізгі ғылыми қауымдастық күмәнмен қарсы алды, өйткені стандартты ғылыми тәжірибедегі бағалаулар мен болжамдар келесі он жылдықтың әлдеқайда жақсы көрінісін ұсынды. Ол кезде ұсынылған ақпараттың маңыздылығын санаулы ғалымдар ғана түсініп, олардың жобаға қосылуына ықпал етті.

Қазіргі уақытта сарапшылар қауымдастығы арасында осыған қатысты күмән бірте-бірте жойылуда және сарапшылар өздерінің бұрынғы бағалаулары жеткілікті дәл болмағанын ашық мойындап, қосымша әсер етуші факторлардың болуы мүмкін екендігін көрсетеді және климаттың өзгеруі бұрын ойлағаннан әлдеқайда жылдам болып жатқанын растады. Бұл олардың “АЛЛАТРА” ғалымдары ескерткен өзгерістер мен оқиғалардың таңғажайып дәлдікпен қалай болып жатқанын анық көруіне байланысты.

2024 жылы климаттық құбылыстардың дамуындағы байқалған сыни үрдіс “АЛЛАТРА” Қозғалысы мен ғалымдар тобының 10 жыл бұрын жасаған болжамдарына дәл сәйкес келетінін сенімді түрде айта аламыз.

АЛЛАТРА ТВ ЖОБАСЫ

“АЛЛАТРА” қозғалысының қызметі ауқымды волонтерлік жобаларды дамытудың катализаторы болды, олардың арасында АЛЛАТРА TВ ерекше орын алады. Бұл жоба еріктілер қатысушылары әртүрлі медиа бастамалардың кең ауқымын жүзеге асыратын, көп тілдегі арналардың экожүйесі бар инновациялық тәуелсіз медиа платформа болып табылады.

АЛЛАТРА ТВ бірегейлігі оның мазмұнын әртүрлі мамандық иелері, кейде тіпті медиа саласына қатысы жоқ адамдар да жасайды. Дегенмен, адамдар жоспарланған бастамаларды жүзеге асыру және әлемнің көптеген тілдерінде қоғамдық пайдалы контентті бірлесіп жасау үшін қажетті дағдыларды өз бетінше меңгереді және бір-бірін волонтерлік негізде оқытады.

АЛЛАТРА ТВ блогтар, тікелей эфирлер, жаңалықтар бағдарламалары, анимациялар және деректі фильмдерді қоса алғанда, әртүрлі мазмұн форматын ұсынады.

АЛЛАТРА ТВ – бұл Қозғалыстың негізгі миссиясы – климаттық мәселелерді шешуге тікелей немесе жанама қатысы бар кең ауқымды тақырыптарды қамтитын көп қырлы ақпараттық платформа. АЛЛАТРА ТВ контенті тікелей климатологиялық зерттеулерді ғана емес, сонымен қатар әртүрлі тақырыптық аймақтардың кең ауқымын қамтиды. Мысалы, тарих, мәдениеттану, археология, дінтану, әлеуметтану, экономика, психология, философия және тағы басқалары.

Бұл ақпарат қазіргі қоғамның дамуы үшін маңызды болғандықтан, анықталған фактілердің көбі АЛЛАТРА ТВ телеарнасында түрлі бағдарламаларда көрсетілді.

АЛЛАТРА ТВ ерекшелігі әртүрлі тарихи, мәдени және діни құбылыстарды стандартты емес және тәуелсіз түрде көрсету болып табылады. Бұл тәсіл аудиторияға кәдімгі парадигмалар шеңберінен шығатын талдауды алуға және өзекті мәселелер бойынша ашық талқылауды бастауға мүмкіндік береді. Барлық бейнероликтер әртүрлі елдер мен мәдениеттердің өкілдерінің бастамасымен жасалғандықтан, бір ғана көзқарасқа мән бермей, кең ауқымды пікір мен ойды еркін жеткізуге мүмкіндік береді. АЛЛАТРА ТВ талқыланатын тақырыптардың ашықтығы мен әртүрлілігіне жағдай жасайды.

Түрлі форматтар АЛЛАТРА ТВ маңызды ақпаратты әртүрлі жаһандық аудиторияға тиімді жеткізуге мүмкіндік береді, климаттық мәселелер туралы хабардарлықты арттыруға көмектеседі және оларды шешуге белсенді қатысуды ынталандырады.

АЛЛАТРА ТВ климаттық оқиғаларды куәгерлердің көзімен көрсету үшін қоғамдық платформа құруда тұңғыш жол салушылар болды. Мұндай бастамаларды негізгі ақпарат құралдары жүзеге асыра бастағанға дейін көп уақыт бұрын, АЛЛАТРА ТВ экстремалды ауа райы оқиғаларына тікелей ұшыраған адамдар үшін мінбер ұсынды, осылайша әлемдік қауымдастық планетаның әртүрлі бөліктеріндегі климатқа қатысты не болып жатқанын куәгердің өзінен біле алады. Сонымен қатар, АЛЛАТРА ТВ телеарнасы бірінші болып климаттық оқиғалар туралы шұғыл жаңалықтарды шығаруды бастады, халықты жедел және сенімді ақпаратпен қамтамасыз етті.

Ерекшелігі сол, АЛЛАТРА ТВ платформасында жарияланған әлемнің белгілі бір аймақтарында болып жатқан климаттық апаттар туралы ақпарат басқа елдердің тұрғындары үшін жаңалық болды. Көрермендер толық картинаны көріп, планетада болып жатқан климаттық өзгерістердің жаһандық дамуын бақылай алды. АЛЛАТРА ТВ-дегі мұндай бағдарламалар аудиторияға климаттың қазіргі мәселелерін терең түсіну үшін маңызды деректер мен контекст ұсына отырып, климаттың өзгеруінің әлемнің әртүрлі аймақтарына әсер ету ауқымы туралы неғұрлым толық түсінік қалыптастыруға мүмкіндік берді.

Бір қызығы, Қозғалыстың бастауында тұрған ғалымдардың едәуір бөлігі кәсіби қызметінің ерекшелігіне және қауіпсіздік себептеріне байланысты қоғамдық шараларға ашық қатыса алмаған. Тек бірыңғай жағдай ретінде айналасында еріктілер тобы құрылып, ол кейіннен “АЛЛАТРА” халықаралық қоғамдық қозғалысын құруға бастамашы болған, ғалымдардың бастапқы тобының мүшесі Игорь Михайлович Данилов болды.

Игорь Михайлович тек абырой-беделді тәуекелдерді ғана емес, сонымен бірге оның қоғамдық тұлғаға айналуына байланысты туындауы мүмкін үлкен қауіптерді де жақсы түсінді. Бірақ сонымен бірге ол адамзат алдында тұрған климаттық қауіп пен осы қауіптерді еңсеру үшін одан әрі зерттеулердің маңызды қажеттілігін терең ұғынды. Сондықтан ол осы бағыттағы қоғамдық қызметті саналы түрде таңдады. Ол жеке қауіпсіздікті емес, адамзаттың қауіпсіздігін таңдады.

Игорь Михайлович Данилов сұхбат пен пікірталастарға белсенді қатысып, АЛЛАТРА ТВ-дің көпшілікке танымал тұлғаларының бірі болды. Оның қызметі климатологиялық зерттеулер саласында жаңа векторды белгілеп, қоғамдық пікірталас үшін қажетті жағдай жасады. Бұл қоғамды қазіргі идеялармен таныстыруға, адамдарды климаттық проблемаларды зерттеуге тартуға және ғылыми бастамаларды қолдауға ықпал етті. Осының арқасында тәуелсіз ғалымдар осы салада өз зерттеулерін жалғастырып, бастама көтере алды, бұл климаттың өзгеруі туралы білімнің одан әрі дамуы мен тереңдеуін қамтамасыз етті.

Игорь Михайловичтің қоғамдық алаңда айтқан ақпараты ғылыми қоғамдастықтың климаттық зерттеулері контекстінде де, жалпы жұртшылық үшін де маңызды пікірталастар мен бастамаларға прецеденттер құра отырып, жаңа бағдарлар енгізді.

Қозғалыс қатысушыларының белсенді волонтерлік қызметінің арқасында АЛЛАТРА ТВ бейнеконтенті әртүрлі тілдерге белсенді түрде аударылып, дүние жүзіндегі кең аудиторияға жетті. АЛЛАТРА ТВ – әртүрлі елдерден келген «АЛЛАТРА» қатысушылары жүзеге асыратын көптеген жобалардың бірі ғана.

Еріктілердің күшімен АЛЛАТРА ТВ мазмұны әртүрлі онлайн платформалар мен әлеуметтік желілер арқылы 150-ден астам тілде бүкіл әлем бойынша таратылады. Қатысушылардың өздері бастама көтеріп, климаттың өзгеруінің негізгі мәселелері талқыланатын әртүрлі халықаралық конференцияларға қатысады. Олар осы саладағы жетекші ғалымдармен және сарапшылармен сұхбат жүргізеді, климаттың өзгеруі мәселелері туралы халықаралық хабардарлықты арттыруға және тұрақты даму мәселелері бойынша пікірталастарды ынталандыруға көмектесетін деректі фильмдер мен әртүрлі медиа контентті жасайды. «АЛЛАТРА» волонтерлерінің қызметін халықаралық қоғамдастық олардың демократиялық құндылықтарға адалдығы, ашықтық пен климаттық проблемаларды шешудегі және адам құқықтарын қорғаудағы батылдығы үшін жоғары бағалайды.

«АЛЛАТРА» еріктілерінің «Жасампаз қоғам» жобасына қатысуы

«АЛЛАТРА» қозғалысының халықаралық мойындалуы мен сұранысы өскен сайын, оның мақсаттары мен құндылықтары ұқсас басқа бастамалармен ынтымақтастық аясы табиғи түрде кеңейді. Негізгі серіктестердің бірі «Жасампаз қоғам» халықаралық жобасы болды.

Жоба жаһандық дағдарыстардың кешенді шешімдерін қамтитын және соғыстарсыз, қақтығыстарсыз, зорлық-зомбылықсыз, кедейлік пен аштықсыз болашақты қамтамасыз етуге қабілетті «жасампаз қоғам» деп аталатын қоғамның жаңа моделі туралы пікірталасқа айналады. Жобаның мақсаты – адамзаттың эволюциялық дамудың жаңа кезеңіне тез және бейбіт түрде өтуіне жағдай жасайтын қоғамның жұмыс істейтін моделін қалыптастыру. Әрбір адамның қауіпсіздігін, денсаулығын, әл-ауқатын және жан-жақты дамуын қамтамасыз етуге бағытталған қоғам.

«Жасампаз қоғам» халықаралық жобасының бастамасы АҚШ-та пайда болды және бүгінде бүкіл әлем бойынша жалпы адамзаттық құндылықтарға негізделген қоғам құру идеясын қолдайтын миллиондаған адамдарды біріктіреді. «Жасампаз қоғам» жобасында қолданылған Жердегі климат пен геодинамикалық өзгерістердің табиғаты туралы деректер «АЛЛАТРА» қозғалысының ғалымдары мен белсенділері жүргізген зерттеу жұмыстарына негізделген.

Дербестікті сақтай отырып, «АЛЛАТРА» және “Жасампаз қоғам” бір-бірінің климаттық қауіптер туралы халықты білім беру саласындағы күш-жігерін тиімді толықтырады. «АЛЛАТРА» волонтерлері «Жасампаз қоғам» жобасының платформасында ұйымдастырылған түрлі бастамаларға қатысты: климаттың өзгеруі туралы хабардарлықты арттыруға және жалпы адамзаттық құндылықтарды ілгерілетуге бағытталған көптеген форумдарға, конференцияларға және басқа да іс-шараларға.

«Жаһандық дағдарыс» жалпы атауымен ”Жасампыз қоғам” платформасында ұйымдастырылған ең ірі онлайн форумдар сериясын волонтерлер әлемнің 150 тіліне аударды. Бұл климатқа қатысты маңызды ақпаратты ауқымды аудиторияға жеткізуге және бүгінгі адамзат алдында тұрған жаһандық міндеттерге жауап іздеуде әлемдік қауымдастықты айтарлықтай жандандыруға мүмкіндік берді.

КӨРКЕМ КІТАПТАР ТУРАЛЫ ТЕЗИС

РАЦИРС бастамасымен жасалған жала мақалалар бойынша «АЛЛАТРА-ға» тағылған айыптар журналисттер Қозғалыспен әдейі байланыстыратын және Қозғалыстың беделіне нұқсан келтіру үшін мазмұны бұрмаланған түрде әдейі түсіндірілетін көркем кітаптар мәтіндерін қамтиды.

«АЛЛАТРА-ның» беделін түсіруге бағытталған мақсатты науқанның бір бөлігі ретінде, жала жапқан басылымдардың авторлары осы халықаралық қозғалыстың барлық көп қырлы қызметі мен мәнін әдейі басып тастайды, сонымен бірге «АЛЛАТРА» қозғалысының өзі құрылғанға дейін және тіпті оның алдындағы «Лагода» ұйымы құрылғанға дейінгі климаттық мәселелерге назар аудару үшін көптеген бастамалардың бірі ретінде жарияланған жеке көркем кітаптарға жасанды түрде назар аударады. Халықаралық қозғалыстың идеологиясы мен көп қырлы жұмысын бірнеше әдеби шығармаларға осылай тарылту формальды логика тұрғысынан да абсурд, бұл осы дискредитациялау науқанының бастамашылары тарапынан әдейі бұрмалау мен жалған ақпарат беруді көрсетеді.

Біріншіден, көркем әдебиетті Қозғалыстың идеологиясы ретінде қарастыруға болмайтынын және de facto емес екенін атап өткен жөн. «АЛЛАТРА» ХҚҚ жарғысында ешқандай көркем шығармалар туралы айтылмайды. Қозғалыстың мақсаты мен міндеті оның жарғылық құжаттарында нақты белгіленген.

Қоғамдық қозғалыстардың қалыптасуы мен дамуы көптеген факторлармен анықталатын күрделі әлеуметтік процесс. Бұл процесті бір әдеби көздің ықпалына түсіру – ешқандай негізсіз өрескел жеңілдету. Түрлі ұлт пен дін, кәсіп пен көзқарастағы 180 елдің халқын біріктіретін халықаралық қозғалыстың идеологиясын бір автордың көркем шығармалары арқылы толық анықтауға болады деген тұжырымның өзі ақылға қонымсыз, негізсіз, қисынсыз және манипуляторлық әрекет. Мұндай айыптаулар халықаралық құқықтық актілерде бекітілген құқықтың, сөз бостандығы мен бірлестіктер бостандығының негізгі қағидаттарына қайшы келеді.

«АЛЛАТРАҒА» қарсы РАЦИРС дезинформациялық науқанының бір бөлігі ретінде белгілі бір әдеби шығармалардың қоғамдық қозғалысқа әсерін әдейі асыра көрсетуге және тіпті қылмыстық жауапкершілікке тартуға әрекет жасалды, ал шын мәнінде мұндай әсер жоқ. Сонымен қатар, аталған көркем туындылары қоғамның назарын әлеуметтік-климаттық мәселелерге аудару, оқырмандардың эмоционалдық интеллектін, оның ішінде өзін-өзі бақылау және сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін дамыту мақсаттарын көздеді - мұндай мақсат сөз бостандығы құқығымен қорғалатын заңды және әлеуметтік маңызды болып табылады.

Сондай-ақ, көркем шығармалар мен оларда қолданылған әдеби құралдарды автордың нақты сенімінің көрінісі ретінде түсіндіруге болмайтынын атап өткен жөн. Көркем әдебиет анықтамасы бойынша ойдан шығарылған болып табылады. Автордың әр кітаптың басында кейіпкерлер мен оқиғалардың ойдан шығарылғандығын айқын көрсетуі шындық пен көркем шығарманың арасын айқын белгілейді. Оның үстіне, оның қазіргі қызметі мен мақсаттарына еш қатысы жоқ, халықаралық құқықтық актілерде және ұлттық конституцияларда бекітілген сөз және пікір бостандығының қағидаттарына қайшы келетін көркем әдебиет негізінде тұтас бір ұйымның беделін түсіру және тіпті қарапайым жалпы мағынаға қайшы келетін қылмыстық жауапкершілікке тарту әрекеті. Әдеби шығармалар зорлық-зомбылыққа шақыру немесе араздықты қоздыру сияқты заңдық шектеулерді бұзбаса, олар цензураға жатпайды.

«АЛЛАТРАҒА» қарсы жала жабу мақалаларында авторлар фреймингтің манипуляциялық әдісін әдейі пайдаланады. Бұл аудиторияның сол ақпаратты қабылдауы мен түсіндіруіне әсер ететін ақпаратты ұсыну тәсілі. Фрейминг ақпарат ұсынылатын контекст оның мағынасы мен қабылдауын айтарлықтай өзгерте алатындығына негізделген. Осылайша, фрейм - бұл адамдардың ақпаратты түсінуі мен жауап беруіне әсер ететін қуатты манипуляция құралы. Журналистер бұл манипуляциялық әдісті «АЛЛАТРА» мен оның мүшелеріне қарсы жиі қолданады. Олар көркем әдебиеттердегі іріктелген бұрмаланған ақпаратты, Қозғалыс туралы жалған ақпаратты және өздерінің бұрмаланған түсіндірмелерін біріктіріп, осының бәрін объективті деректер ретінде ұсынады, бұл «деректер» өтіріктен басқа ештеңе емес. Бұл тәсіл «АЛЛАТРА» қозғалысының заңға бағынатын қатысушыларының беделіне нұқсан келтіретін оқырман сеніміне манипуляция жасау болып табылады және адам құқықтары мен бостандықтары, оның ішінде ар-намысты қорғау саласындағы халықаралық заңнаманы бұзады.

«ЖАСАМПАЗ ҚОҒАМ» ЖОБАСЫ ТУРАЛЫ ТЕЗИС

РАЦИРС агенттері әзірлеген бір үлгі бойынша жасалған «АЛЛАТРА» туралы жала жабу мақалаларында «АЛЛАТРАНЫҢ» “Жасампаз қоғам” жобасымен байланысы туралы «айыптаулар» да айтылады. Сонымен бірге, «Жасампаз қоғамның» қызметі жобаның мәнін толығымен бұрмаланған түрде ұсынылған. Журналистер жобаның ресми ресурстарында немесе жобаның идеясын, мақсаттары мен міндеттерін сипаттауда ешқашан кездеспейтін «Жасампаз қоғам» анықтамасын тұжырымдады. Олар тағы да манипуляциялық фрейминг әдісін қолданып, «Жасампаз қоғам» жобасының идеяларының элементтерін жоғарыда аталған көркем әдебиеттердің үзінділерімен үйлестіре отырып, «АЛЛАТРАНЫ» жамандауға қажетті өз тұжырымдарын қосты.

Яғни, алдымен РАЦИРС риторикасы әсер еткен журналисттер шындыққа сәйкес келмейтін "Жасампаз қоғам" тұжырымдамасы туралы өздерінің бұрмаланған көзқарастарын тұжырымдады, содан кейін сол ойдан шығарылған тұжырымдама негізінде "АЛЛАТРА" қозғалысын осы идеяны қолдады және таратты деп айыптады.

«Жасампаз қоғам» концепциясы бүкіл әлем бойынша кең ауқымды әлеуметтік сауалнамалар барысында анықталған адамдардың қажеттіліктеріне жауап ретінде пайда болғанын атап өткен жөн. Бұл сауалнамаларда адамдар қоғамның болашақта қандай болғанын қалайтыны туралы өз ойларын білдірді. Уақыт өте келе «Жасампаз қоғам» тұжырымдамасы өзгеріп, дамыды, толықтырылды. Әртүрлі сала мамандары мен сарапшылары: экономистер, әлеуметтанушылар, заңгерлер, мәдениет және саясаткерлер, қоғам қайраткерлерінің қатысуымен түрлі кездесулер, дөңгелек үстелдер мен пікірталастар өткізілді. Бұл талқылауларға әлемге әйгілі сарапшылар да қатысты. Бұл іс-шараларда мамандар барлығына тұрақты, қауіпсіз және жайлы әлеуметтік құрылым үлгісін жасау үшін оңтайлы шешімдерді бірлесіп іздеді. БҰҰ мұраттарын қамтитын еркіндік пен демократия қағидаттарына негізделген тұрақты болашақ үлгілері талқыланды.

Сонымен қатар, жала жапқан материалдарда РАЦИРС ұйымының риторикасын қайталаған журналисттер жобаға қатысушылардың қызметін әдейі бұрмалады. Ол үшін олар жоғарыда айтылған жақтау техникасын пайдаланды. Мысалы, «олар сөзсіз негізгі кірісті талқылап жатыр» деген сөздің орнына, шын мәнінде, дезинформациялық материалдар әдейі былайша тұжырымдалған: «олар сөзсіз негізгі кірісті уәде етеді», әрине, “Жасампаз қоғам” жобасының немесе «АЛЛАТРА» қозғалысының ресми платформаларынан ешкім ешқашан уәде бермеген.

«КУЛЬТ» ЖӘНЕ «СЕКТА» ЖОЮ ТЕРМИНДЕРІ АРҚЫЛЫ СТИГМАТИЗАЦИЯЛАУ

«АЛЛАТРАҒА» қарсы РАЦИРС бастаған дискредитация науқанының бір бөлігі «секта», «культ» және «апокалиптикалық культ» сияқты қорлайтын және адамгершілікке жатпайтын терминдерді қолдана отырып, Қозғалысты стигматизациялау болып табылады. Бұл тезистер «АЛЛАТРА» қатысушыларының теріс имиджін әдейі қалыптастыра отырып, РАЦИРС белгілеген үлгілерге сәйкес мақаладан мақалаға әдейі қайта жіберіледі.

Алайда, шын мәнінде, «АЛЛАТРА» қозғалысының қызметін жоғарыда аталған стигматизациялаушы ұғымдардың қолданыстағы анықтамаларының ешқайсысымен салыстыруға болмайды. Бұл «АЛЛАТРА» қатысушыларының арасында әртүрлі діндер мен діни ағымдардың өкілдері, сондай-ақ көптеген атеистер, агностиктер және басқа да нанымдағы адамдар бар. «АЛЛАТРА» қозғалысына қатысу ешбір жағдайда адамның діни немесе моральдық нанымдарымен байланыспайды, әсер етпейді немесе тәуелді емес және оларды анықтамайды.

Жалған материалдарды жасаушылар волонтерлердің климат мәселелерін белсенді түрде көрсетуіне байланысты Қозғалысты «апокалиптикалық культ» деп атауға тырысуда. Дегенмен, «АЛЛАТРА» қозғалысы ұсынған өткір климаттық жағдай туралы ақпарат тек тәуелсіз ғылыми зерттеулер мен математикалық есептеулерге негізделген. Дәл ғылыми деректер негізінде жақын болашақта апатты климаттық оқиғалардың саны мен ауырлығының артуы туралы гипотезалар алға тартылды.

Айта кету керек, БҰҰ мен ғылыми қоғамдастық өкілдерінің алаңдатарлық климаттық жағдайға қатысты соңғы тұжырымдары «АЛЛАТРА» қозғалысы климатқа алаңдаушылық білдіргеннен де өткір естіледі, мысалы: «Ағымдағы ғасыр адамзат үшін соңғы болуы мүмкін.» (А. Гутерриш), «Егер біз әрекет етпесек, өркениеттің күйреуімен бетпе-бет келеміз» (Д. Аттенборо) және тағы басқалар. Алайда бұл БҰҰ-ны «апокалиптикалық культ» ретінде сипаттауға негіз бермейді. «АЛЛАТРА» жағдайында, жала жабу материалдарын жасаушылар арнайы стигматизация, қорқытатын терминдерді пайдаланады, аудиторияда жағымсыз эмоцияларды тудыратын манипуляциялық эпитеттерді таңдайды, сонымен қатар Қозғалыс туралы белгілі бір теріс түсінік қалыптастыру үшін контекстен оларға қажет тыс фразалар мен ақпаратты алады.

Жалған мақалалар «АЛЛАТРА» қозғалысының мүшелері жария түрде айтқан және 2036 жылға қарай табиғи апаттардың адамзаттың өмір сүруіне елеулі қауіп төндіретін ауқымға дейін күшеюіне қатысты ғылыми гипотезаны жиі қолданып отырады. Дәл осындай болжамға планетаның геодинамикалық белсенділігінің айтарлықтай артуына байланысты мұхиттық тақтаның ең жұқа жеріндегі Мариана шұңқырында апатты салдарға әкелуі мүмкін магмалық белсенділіктің күрт артуы мүмкін деген болжам бар.

Жалған ақпарат көздері бұл гипотезаны бұрмаланған түрде әдейі ұсынады. Атап айтқанда, олар ұсынылған оқиғалардың даму сценарийі бірінші кезекте гипотеза болып табылатындығын және оның математикалық есептеулерге, ғылыми деректерді талдауға, сондай-ақ жерге жақын планеталарда болған осындай апатты сценарийлерді талдауға негізделгендігін әдейі жоққа шығарады. Мұндай сценарийлердің болжамды ықтималдығы болса да, болып жатқан климаттық және геодинамикалық өзгерістердің ауқымы мен сынилығын түсіну үшін қоғам олар туралы білуге құқылы.

Қазіргі кездегі климаттық дағдарыс жер бетіндегі жағдайлардың өмірмен үйлеспейтіндігіне әкеліп соқтыруы мүмкін екенін ғылыми қауымдастықтың көпшілігі мойындайды. Пікірталастың мәні оның орын алуы мүмкін уақыт шеңберіне, сондай-ақ адамзаттың осы қиындықты жеңу үшін бейімделу тетіктерін әзірлеу қабілетіне бағытталған.

Айта кету керек, «АЛЛАТРА» қозғалысының ұстанымы ешқашан климаттың өзгеруінің антропогендік факторын жоққа шығарған емес. Әрине, «АЛЛАТРА» ғалымдарға, соның ішінде ұқсас көзқарасты ұстанушыларға әртүрлі пікірлерді білдіруге мүмкіндік берді. Дегенмен, бұл пәнаралық диалог және ғылыми ұстанымдардың сан алуандығын көрсету аясында жүзеге асырылды.

CO₂ климаттың өзгеруіне жоғары әсер ететін маңызды антропогендік фактор ретінде мойындай отырып, «АЛЛАТРА» ғылыми қоғамдастығының өкілдері байқалған күрт климаттық өзгерістерге ықпал ететін басқа да факторлар болуы мүмкін екенін растайды. Климаттық жүйенің тұрақты жеделдетілген және күтпеген күйреуі және ауытқулар мен катаклизмдердің күшеюі геодинамикалық процестер, атап айтқанда магмалық және вулкандық белсенділіктің жоғарылауы, геотермалдық жылудың жоғарылауы, сондай-ақ жақын және терең ғарыштық әсер сияқты қосымша әсер ету факторларының болуы мүмкін екенін көрсетеді.

Осыған байланысты, «АЛЛАТРА» шақыруы осындай ықтимал қосымша факторларды анықтауға және зерттеуге және олардың әсерін жою шешімдерін табуға бағытталған халықаралық, тәуелсіз ғылыми диалогты бастау болып табылады.

РАЦИРС бастаған дискредитация науқанының бір бөлігі ретінде "АЛЛАТРА" қозғалысы "ақырзаман культінің" қалыптасқан бейнесі ретінде ұсынуға тырысады, бұл олардың ойынша "ақырзаманмен қорқытады және оның ізбасарлары ғана құтқарылады деп мәлімдейді, сондықтан бұл культке шұғыл түрде қосылу керек". Алайда мұндай риторика ешқашан және ешбір контекстіде "АЛЛАТРА" Қозғалысының қатысушыларымен айтылмады және айтылуы мүмкін емес.

Керісінше, Климаттық дағдарыстан шығудың жолын ғылымның әртүрлі салаларындағы ғалымдарды шоғырландыру, сондай-ақ теориялық және техникалық ғылыми базаны біріктіру арқылы ғана табуға болатынына әрқашан назар аударылды.

«АЛЛАТРА» қатысушылары - бұл ең алдымен өмір сүргісі келетін, отбасы мен балаларының өмір сүруін, адамзаттың өмір сүруін қалайтын саналы адамдар.

Дегенмен, қазіргі уақытта ресейлік РАЦИРС дін туралы ұйымы бастаған Қозғалысқа қарсы кең ауқымды дискредитация науқанында климаттық қауіп-қатердің өзін «апокалиптицизм» немесе «жалған» деп құнсыздандыруға тырысады.

Климаттық мәселелердің әдейі құнсыздануы оны шешу халықаралық консенсусты қалыптастыруды және жаһандық қауіп-қатер жағдайында адамзаттың бірігуін талап ететіндігіне байланысты болуы мүмкін. Мұндай сценарий сөзсіз геосаяси амбицияларды екінші жоспарға ығыстырып, өзекті әмбебап мәселелерді бірлесіп шешу үшін халықаралық тұрақтылық кезеңін орнатуды болжайды. Оқиғалардың бұлай дамуы, әрекеті демократиялық институттарды ыдыратуға және халықаралық қатынастарды тұрақсыздандыруға бағытталған жекелеген топтардың мүдделеріне қайшы келетін сияқты, өйткені жаһандық ынтымақтастық жағдайында олардың деструктивті әрекеттері әлемдік қауымдастық үшін айқын болады.

«АЛЛАТРА» Қозғалысына қарсы дискредитация науқаны аясындағы деструктивті әрекеттер БҰҰ бағдарламасын, қауымдастықтың климаттық проблемаларды шешудегі халықаралық күш-жігерін, сондай-ақ осы қиындықтарды жеңу жолдарын іздеу әрекеттерін құнсыздандырады, ал сол уақытта Біріккен Ұлттар Ұйымы бұл тақырыпты актуалды қылуға, көпшілікке таратуға, нақты қадамдар жасауға шақырады. Осылайша, «АЛЛАТРА» қатысушылары өздерінің заңды демократиялық құқықтарының бұзылу жағдайына тап болды және климаттың өзгеруі тақырыбы айтарлықтай құнсызданды: ол күлкіге айналды, оның маңыздылығы төмендеді.

Мұндай құнсыздану ақыр соңында климаттық қиындықтарды жеңу үшін бірігу процесін кешіктіреді. Адамзат қажетті шараларды жасамай жатқан уақытта, сансыз адамдар климаттың өзгеруінің апатты салдарынан шынайы зардап шегуін жалғастыруда.

Осылайша, климаттық мәселелерді құнсыздандыруға бағытталған іс-әрекеттер оны шешуге және адамдардың мүдделерін қорғауға ықпал етпейді, тек өсіп келе жатқан климаттық апаттар жағдайында бүкіл адамзат тап болған жағдайды ушықтырады.

Игорь Михайлович Даниловқа қарсы дискредитация науқаны

Әртүрлі елдердегі журналистер бастапқыда ресейлік РАЦИРС дінді қолдайтын ұйымы тұжырымдаған «АЛЛАТРА» қозғалысын жамандауға бағытталған бірдей жала жабу тезистерін пайдаланды. Алайда, ұйымға қарсы күресті күшейту үшін жай ғана мақсатты ұйымды табалау жеткіліксіз болды, оларға оның беделін түсіріп, оны толығымен дегуманизациялау үшін оның басшысын табу немесе өз бетінше анықтау керек болды.

Бұл жағдайда "АЛЛАТРА" қозғалысының белсенді қатысушысы Игорь Михайлович Данилов әділетсіз дискредитацияға, дегуманизацияға және қатыгез қиянаттық қудалауға ұшырады. Олардың таңдауына бірнеше факторлар әсер етті.

Әлеуметтік маңызы бар тақырыптарды қарастыру, адамдарға және жалпы қоғамға қамқорлық жасау қажеттігін түсінген Игорь Михайлович бағдарламалар сериясының тұрақты қатысушысы бола отырып, «АЛЛАТРА» қозғалысының БАҚ қызметіне қатысты. Игорь Михайловичтің қатысуымен түсірілген бейнероликтер өзекті және маңызды тақырыптардың кең ауқымын қозғады және оларға әлемдік қауымдастықтың назарын аударды.

Көптеген ғылыми мәселелердегі тәжірибе, климатология саласындағы және ғылымның басқа салаларындағы кең білімі Игорь Михайловичтің жоғары моральдық құндылықтарымен және альтруистік қызметімен біріктіріліп, әлемнің әртүрлі елдеріндегі көптеген адамдар тарапынан мойындау мен шынайы құрметке ие болды. Бұл факт, Игорь Михайловичтің жеке басына өсіп келе жатқан қоғамдық қызығушылықпен қатар, оны РАЦИРС нысанасы ретінде таңдауда маңызды рөл атқарды. Осыған байланысты жала жапқан басылымдардың кейінгі авторлары оған бірнеше рет «культ көшбасшысының» бейнесін таңуға тырысты және оны, сондай-ақ оның отбасы мен достарын адамгершілікке жатпайтын және заңсыз қудалауды бастады.

Көрермендер арасында лайықты құрмет пен мойындауға қарамастан, Игорь Михайлович ешқашан өзін «АЛЛАТРА» қозғалысының көшбасшысы ретінде көрсетпегенін атап өткен жөн. Керісінше, ол өзінің қарапайым қатысушы және волонтер мәртебесін бірнеше рет жария етті. Алайда оның ұстанымын РАЦИРС агенттері әдейі елемеді. Нәтижесінде, РАЦИРС басшылығымен әдейі жала жапқан ақпаратты пайдаланып, ақпарат саласында Игорь Михайловичті, сондай-ақ оның отбасы мен достарын қаралау үшін ұзақ мерзімді науқан басталды. Жазықсыз адамдарға қарсы қаралау науқаны адамның негізгі құқықтарын, журналистік этика қағидаттарын және халықаралық құқықтық нормаларды өрескел бұзумен өтті.

Игорь Михайловичке және оның отбасы мүшелеріне қарсы бағытталған жала жабу науқаны барысында жалған ақпарат пен негізсіз айыптаулардан тұратын жала жабулы материалдар жүйелі түрде таратылды. Сонымен қатар, жеке мәлімдемелер сөз тіркестерін контекстен алып тастау, содан кейін оларды манипуляциялық өңдеу арқылы әдейі бұрмаланған. Әртүрлі елдерде шыққан жала мақалалар бір үлгі бойынша жарияланды, РАЦИРС-тің бастамасымен бірдей риторикаға ие болды және бір мақсатты көздеді: қоғамда «қауіпті культ көшбасшысының» демонизацияланған бейнесін жасау.

Бұл қандай мақсатпен жасалды? Жауапты РАЦИРС басшысының сөзінен табуға болады: «...олар, шамасы, олардың гурулары тірі болғанша өмір сүретін болады... Секталардың көпшілігі жетекшісі қайтыс болғанда бітеді».

Жеке ақпараттар бұқаралық ақпарат құралдарында бірнеше рет таратылғанын атап өткен жөн, Игорь Михайлович пен оның отбасының тұрғылықты жері және жеке деректері, оның ішінде аты-жөні, тегі, тұрғылықты жері мен жұмысы туралы мәліметтер бар. Бұл ақпарат орталық телеарналар арқылы тек теріс пиғылды мазмұнда таратылды. Мұндай деректерді келісімсіз жария ету жеке деректерді қорғау туралы заңнаманы өрескел бұзу болып табылады, жеке қауіпсіздікке қатер төндіреді, сондай-ақ қорқыту, ізіне түсу, психологиялық қысым жасау және дискредитация ретінде сипатталуы мүмкін.

Бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жалған ақпарат пен жала жабуды жүйелі түрде тарату Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясында және Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактіде бекітілген ар-намыс пен қадір-қасиетті қорғау құқығын бұзатынын ерекше атап өткен жөн. Жағымсыз имидж қалыптастыру мақсатында контекстен бөліп көрсету арқылы мәлімдемелерді қасақана бұрмалау сөз бостандығы қағидаттарына және өз ұстанымын әділ жеткізу құқығына қайшы келеді. Белгілі бір адамға оның қабылдаған сенімдеріне негізделген дұшпандық ортаны құру да заң алдындағы теңдік және кемсітушілікке тыйым салу қағидасын бұзады.