ALLATRA NƏDİR

Müstəqil beynəlxalq alimlər qrupu. Təbii fəlakətlərin eksponensial artımının proqnozlaşdırılması üçün riyazi modelin hazırlanması.

"ALLATRA" Hərəkatının tarixi yaranması 1990-cı illərin ortalarına təsadüf edir. Məhz o zaman nüvə fizikasından, astrofizika və kosmologiyadan, geologiya və geofizikadan, nəzəri riyaziyyatdan tutmuş qocalma biologiyası və gerontologiya, eləcə də klinik tibb kimi geniş elmi fənləri təmsil edən müstəqil beynəlxalq alimlər qrupu formalaşdı. Bu mütəxəssislər, planetdəki iqlim və geodinamik dəyişikliklərin tədqiqi də daxil olmaqla, geniş sahələrdə hərtərəfli fənlərarası araşdırmalar aparmaq üçün bir araya gəliblər.

Bu elmi qrup yüksək peşəkar ixtisas, obyektivlik və fənlərarası təcrübəyə malik olmaqla, mövcud elmi məlumatların hərtərəfli təhlilini aparmaq imkanı əldə etmişdir. Bu isə onlara əsas elmi ictimaiyyətin diqqətini cəlb etməsindən və əhəmiyyətini qəbul etməsindən xeyli əvvəl mühüm əlaqə və qarşılıqlı təsirləri müəyyənləşdirməyə imkan verirdi.

Bu beynəlxalq elmi qrupun diqqətini cəlb edən belə bir qarşılıqlı əlaqənin əsas nümunələrindən biri, 1995 və 1997–1998-ci illərdə baş verən anormal geodinamik hadisələr oldu. Bu illərdə dünyanın müxtəlif elmi təşkilatları və tədqiqat institutları bir birindən müstəqil olaraq peyk müşahidə sistemləri və qravitasiya stansiyalarından istifadə edərək, Yerin dərinliklərində planetar parametrlərdə və geodinamik anomaliyalarda bir sıra kəskin dəyişiklikləri qeydə almışdılar. Yuxarıda adı çəkilən beynəlxalq alimlər qrupu bu məlumatların təhlili nəticəsində səbəb-nəticə əlaqəsini aşkar etdi: qeydə alınan geodinamik anomaliyalar, Yerin müxtəlif qatlarında fiziki parametrlərin kaskadvari dəyişikliklərinə səbəb olan tətikleyici rolunu oynadı.

Bu alimlər qrupunu ən çox narahat edən məqam isə 1995 və 1997–1998-ci illərdəki bu anormal hadisələrin yaratdığı dəyişikliklərin dinamikasının eksponensial xarakter daşıması idi. Xüsusilə, alimlər qrupu müəyyən etdi ki, məhz 1995-ci ildən etibarən dərin ocaqlı zəlzələlərin sayı və gücü kəskin şəkildə artmağa başlayıb, planetdə, xüsusən də okean dibində seysmik aktivlik tezləşib, həmçinin maqnit sahəsinin, atmosferin və Yer kürəsinin digər qatlarının parametrlərinin dəyişmə sürəti yüksəlib.

Bu təhlükəli tendensiya beynəlxalq tədqiqat qrupunda ciddi narahatlıq doğurdu və nəticədə onlar baş verənlərin səbəblərini dərinləşdirilmiş şəkildə araşdırmağa qərar verdilər. İş prosesində müşahidə olunan anomaliyaların yaranması ilə bağlı geniş spektrdə nəzəriyyələr, hipotezlər və izah variantları nəzərdən keçirildi, bu çərçivədə Yer qabığında baş verən dəyişikliklər ilə Günəş sistemində gedən astronomik proseslər arasında qarşılıqlı əlaqə hipotezi də daxil olmaqla müxtəlif ehtimallar araşdırıldı.

Bu beynəlxalq tədqiqat qrupunun fəaliyyətində mühüm rol oynayan İqor Mixayloviç Danilov oldu; o, bu tədqiqatlara bağlılığını açıq şəkildə ifadə edən yeganə iştirakçı idi. Onun multidissiplinar yanaşması və qeyri-adi düşüncə tərzi, elmi araşdırmaların istiqamətinin müəyyənləşdirilməsində əsas rol oynadı və metodoloji bazanı genişləndirərək iqlim və geodinamik proseslərin öyrənilməsində yeni hipotezlərin yaranmasına şərait yaratdı.

Geniş məlumatlara əsaslanan intensiv analitik iş nəticəsində müstəqil alimlər qrupu, Yerdəki iqlim və geodinamik dəyişikliklərin sürətini proqnozlaşdırmaq üçün riyazi model hazırladı. Model dəfələrlə yoxlanıldıqdan sonra, onlar kritik bir faktı qəbul etmək məcburiyyətində qaldılar: iqlim və geodinamik dəyişikliklərin sayının və gücünün eksponensial artımı nəzərə alınaraq, artıq yaxın onilliklərdə Yer kürəsindəki şəraitin həyat üçün yararsız hala gələcəyi gözlənilir.

Vurğulamaq vacibdir ki, bu tədqiqat qrupunun verdiyi proqnoz, həmin dövrün əsas elmi ictimaiyyəti tərəfindən təklif olunan qiymətləndirmələrdən fərqli olaraq, daha sürətli iqlim dəyişikliyini nəzərdə tuturdu (90-cı illərin ortaları). İqlimşünasların və digər mütəxəssislərin çoxu iqlim sisteminin sabitliyini əsrlərlə davam edəcəyini proqnozlaşdırdıqları halda, bu qrup alimlər iqlim sisteminin çökməsinin daha tez – növbəti bir neçə onillik ərzində baş verəcəyi nəticəsinə gəlmişdilər. 2024-cü il üçün mövcud müşahidələr, bu modeldə təqdim olunan proqnozları təsdiqləyir.

Xüsusilə, 90-cı illərdə yaradılmış müstəqil alimlər qrupunun proqnozu göstərirdi ki, yaxın onilliklər ərzində planetdə aşağıdakı dəyişikliklər baş verəcək:

1. Atmosfer və okean temperaturunun sürətlə artması;
2. Dağıdıcı qasırğa və tornadoların sayının və gücünün artması, həmçinin onların əmələgəlmə arealının genişlənməsi;
3. Təbii yanğınların sayında və miqyasında çox böyük artım.
4. Yağıntıların və dağıdıcı daşqınların sayında artım;
5. Vulkanik aktivliyin tezliyi və gücündə artım;
6. Yer kürəsinin müxtəlif regionlarında, o cümlədən belə fəaliyyətin tipik olmadığı yerlərdə seysmik aktivliyin eksponensial artması/

Müstəqil tədqiqatçılar qrupu belə bir narahatedici nəticəyə gəldilər ki, göstərilən iqlim və geodinamik dəyişikliklər artıq XXI əsrin əvvəllərində böyük miqyaslı dağıntılara səbəb olacaq: bu dağıntılar qlobal ekosistemlərin pozulmasına, ərzaq təhlükəsizliyinin zəifləməsinə, əvvəllər nəzərə alınmayan miqyasda sosial-iqtisadi sabitliyin sarsılmasına, kütləvi insan itkilərinə və milyardlarla insanın məcburi köçkün vəziyyətinə düşməsinə gətirib çıxaracaq.

Alimlər onu da vurğuladılar ki, durmadan intensivləşəcək və bir-biri ilə üst-üstə düşərək, davam edən iqlim fəlakətlərinin kaskad xarakteri qaçılmaz olaraq kritik həddə gətirib çıxaracaq. Nəticədə, bəşəriyyət yaranan yaranan təhdidlərlə mübarizə apara bilməyəcək, çünki bu problemlər sivilizasiyamızın uyğunlaşma imkanlarını faktiki olaraq üstələyəcək.

İqlim kataklizmlərinin sayının və gücünün artması, habelə vəziyyətin inkişafının mümkün ssenarilərinə dair proqnostik model haqqında daha ətraflı məlumatı "Yer üzündə iqlim kataklizmlərinin artması və onların fəlakətli nəticələri" adlı hesabatda tapa bilərsiniz. "Yer üzündə iqlim kataklizmlərinin artması və onların fəlakətli nəticələri"

Beləliklə, geodinamik və astrofiziki amillərin təhlilini əhatə edən qərəzsiz, kompleks və fənlərarası yanaşma bu müstəqil tədqiqat qrupuna hələ 90-cı illərin ortalarında dağıdıcı təbii fəlakətlərin sayının və intensivliyinin eksponensial artmasının bəşəriyyət üçün yaratdığı təhlükəni aşkarlamağa və dərindən anlamağa imkan verdi. Təxminən 30 il əvvəl onlar başa düşdülər ki, yaranan iqlim təhdidi, heç bir mübaliğə olmadan, insanlıq üçün ekzistensial risk təşkil edir.

Bu Elmi qrupun ətrafında təşəbbüskar könüllülər birliyinin formalaşdırılması

Gələcək nəsillər qarşısında dərin məsuliyyət hissi və peşə borclarına sarsılmaz bağlılıqla hərəkət edən bu fənlərarası tədqiqat qrupunun iştirakçıları, planetdə baş verən geodinamik və iqlim anomaliyalarının ilkin səbəbini müəyyən etmək, yaxınlaşan fəlakətli iqlim hadisələrinin qarşısını ala biləcək bir həll tapmaq, insan həyatını xilas etmək və gələcək nəsillər üçün dünyanı qoruyub saxlamaq missiyasını öz üzərlərinə götürdülər.

Kompleks yanaşmanı həyata keçirmək üçün tədqiqat qrupu dərin tarixi-mədəni analiz prosesinə başlamışdır. Bu qərar, mövcud geodinamik prosesləri anlamağın açarlarının, o cümlədən, Yer kürəsinin iqlim dövrləri haqqında tarixi məlumatlarda və onların keçmişdə sivilizasiyaların inkişafına təsirində tapıla biləcəyini dərk etmək əsasında qəbul edilmişdir.

Artan tədqiqat həcmi iştirakçıların dairəsinin genişlənməsinə səbəb oldu. Bu təşəbbüs həm gənc alimlərin, həm də müxtəlif peşələrdən olan, qlobal iqlim dəyişiklikləri və onların yaxın gələcəkdə yaratdığı təhlükənin miqyası ilə bağlı narahatlığı anlayan fəal könüllülərin diqqətini cəlb etdi. Elmi qrup ətrafında beynəlxalq könüllülər birliyinin formalaşması müxtəlif dillərdə elmi mənbə və məlumatların toplanması, təhlili imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirdi.

Qoşulan könüllülər zəruri tarixi məlumatların axtarışında köməklik göstərir, arxiv sənədlərini, ilkin mənbələri, xronikaları, elmi nəşrləri, tarixi materialları təhlil edir, həmçinin antropoloji və arxeoloji tədqiqatlardan əldə olunan məlumatların təsdiq edilməsində iştirak edirdilər. Onlar müxtəlif dövrlərə və sivilizasiyalara aid folklor, dini-mədəni aspektlər və mədəni artefaktları araşdırırdılar.

Bu cür multidisiplinar yanaşma və paleoklimatologiya, arxeologiya və mədəni antropologiya kimi müxtəlif elmi sahələrdən məlumatların inteqrasiyası planetar dəyişikliklərin uzunmüddətli mənzərəsini yaratmaq üçün şərait yaradırdı. Bu isə iqlim böhranının səbəblərini və geodinamik dəyişiklikləri öyrənmək üçün tədqiqat qrupu üçün son dərəcə vacib idi.

Beynəlxalq ictimaiyyətə məlumat çatdırmağın zəruriliyini anlamaq və əsas məqsədləri müəyyənləşdirmək.

Aparılan tədqiqatlar zamanı yer qabığında və onun müxtəlif qatlarında baş verən geofiziki anomaliyaların dərin təhlili üçün beynəlxalq elmi ictimaiyyəti cəlb etməyin vacibliyi aşkar oldu. Bu, iqlim və geodinamik dəyişikliklərin səbəbləri ilə bağlı hipotezlərin, o cümlədən nüvə fizikası və astrofizika ilə əlaqəli fərziyyələrin yoxlanılmasına və əlaqəli sahələrdən biliklərin inteqrasiyasına imkan verərdi. Müşahidə olunan iqlim və geodinamik dəyişikliklərin səbəblərinin kvant fizikasına aid hadisələrlə bağlı ola biləcəyini nəzərə alaraq, bu sahələrdən aparıcı mütəxəssisləri və tədqiqat qruplarını birgə məlumat analizi və effektiv həllərin hazırlanması üçün cəlb etmək son dərəcə vacib görünürdü.

Tam aydın idi ki, bu cür mürəkkəb problem insanlığın kollektiv intellektinin səfərbər edilməsini tələb edir ki, təhlükəli iqlim təhdidinin effektiv şəkildə öhdəsindən gəlinsin. Bununla əlaqədar olaraq, mövcud elmi qrup və onu dəstəkləyən könüllülər qarşısında yeni bir vəzifə yarandı: təhlükəli iqlim və geodinamik dəyişikliklərin dərin səbəblərini aşkarlamaq və onları aradan qaldırmaq üçün effektiv həllər hazırlamaq məqsədilə qlobal nəzəri və tətbiqi elmin ən parlaq beyinlərini necə birləşdirmək olar?

Demək olar ki, dərhal aydın oldu ki, elmi sahədəki rəsmi kommunikasya kanalları və elmdə, eləcə də hökumət strukturlarındakı bürokratik sistem bu vəzifənin yerinə yetirilməsinə kömək etməyəcək, çünki bu, tam çeviklik və dəyişikliklərə sürətli reaksiya üçün nəzərdə tutulmamış qapalı bir sistemdir. Bu, aşkar olunan problemin bütün ciddiliyini tez bir zamanda çatdırmağa və onun həlli ətrafında alimlərin effektiv birləşməsi üçün şərait yaratmağa imkan vermirdi.

Mövcud vəziyyətdə, müstəqil beynəlxalq alimlər qrupu və onların təşəbbüslərini dəstəkləyən könüllülər yeganə mümkün və rasional qərarı qəbul etdilər. Onlar ilk növbədə geniş dünya ictimaiyyətini iqlim fəlakətlərinin eksponensial artmasının kritik dərəcədə ciddi təhlükəsi barədə məlumatlandırmağın zəruri olduğu qənaətinə gəldilər.

Cəmiyyətin məlumatlandırılması və beynəlxalq ictimaiyyətin bu problemə diqqətinin cəlb edilməsi akademik mühitdə müstəqil müzakirələrin aparılması və iqlim probleminin kompleks həlli ətrafında qlobal səviyyədə elmi səylərin birləşdirilməsi üçün zəruri şərait yarada bilər.

Aydındır ki, qlobal elmi potensialı konsolidasiya etmək yolunda dünya cəmiyyətinin parçalanmış olması ciddi bir maneə təşkil edir. Bundan əlavə, müxtəlif fəlakətli iqlim hadisələrinin inkişaf ssenarilərini və dünya ictimaiyyətinin onlara reaksiyasını diqqətlə modelləşdirərək, tədqiqatçılar belə bir nəticəyə gəldilər ki, cəmiyyətin parçalanmış vəziyyətdə olması olduqca mənfi rol oynayır. Birləşmiş bir cəmiyyətlə müqayisədə, stereotiplər, önyarğılar, qərəzli münasibətlər və mədəni ziddiyyətlərlə parçalanmış cəmiyyətin öz gücünü konsolidasiya etməsi və genişmiqyaslı böhran vəziyyətlərini effektiv şəkildə aradan qaldırması daha çətindir.

Alimlər və könüllülər, yaxınlaşan iqlim kataklizmlərinin milyardlarla insanı əhatə edən böyük miqrasiya proseslərinə səbəb olacağını başa düşərək, xüsusilə qarşıdakı çətinliklər fonunda yüksək səviyyədə humanizm, həmrəylik, empatiya və mədəniyyətlərarası qarşılıqlı anlaşmanın kritik əhəmiyyətini anlayırdılar.

Beləliklə, beynəlxalq elmi səylərin birləşdirilməsinə ehtiyacla yanaşı, tədqiqat qrupu vahid qlobal platforma qurmağın kritik əhəmiyyətini də dərk edirdi. Bu platformanın məqsədi yalnız iqlimi öyrənmək və iqlim böhranı barədə xəbərdarlıq etmək deyil, həm də müxtəlif mədəniyyətlər və xalqlar arasında ortaq dəyərləri və yaxınlaşma nöqtələrini inkişaf etdirməkdir. Xüsusilə insan həyatının universal dəyərinə və BMT-nin məqsədləri ilə beynəlxalq hüquqi aktlarda təsbit olunan əsas insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasının vacibliyinə diqqət yönəldilirdi. Bu dəyərlər, hətta misli görünməmiş iqlim dəyişiklikləri və genişmiqyaslı miqrasiyalar şəraitində də qorunmalıdır.

Beləliklə, yaranmış beynəlxalq entuziastlar və alimlər qrupu öz fəaliyyətləri üçün üç əsas istiqaməti əhatə edən vahid yönləndirici missiya formalaşdırdı:

1. Planetdəki qlobal iqlim və geodinamik dəyişikliklərin səbəblərini dərindən öyrənmək və onların yaratdığı təhlükənin aradan qaldırılması üçün həll yollarını axtarmağa başlamaq;
2. Beynəlxalq ictimaiyyəti yaxınlaşan iqlim təhlükəsi barədə məlumatlandırmaq və onun həlli üçün beynəlxalq elmi potensialın konsolidasiyasına şərait yaratmaq;
3. Qlobal çağırışlar qarşısında insan həyatının dəyəri və beynəlxalq qarşılıqlı anlaşmanın vacibliyi ideyalarını təbliğ edərək, dünya birliyindəki parçalanmanın aradan qaldırılmasına töhfə vermək.

“ALLATRA” Beynəlxalq İctimai Hərəkatının yaradılması

Bu məqsədə uyğun olaraq, alimlərin missiyasına dəstək vermək istəyən könüllülər qrupu müxtəlif layihələr həyata keçirməyə başlayaraq öz bacarıq və biliklərindən istifadə etdi. Hər bir iştirakçı, öz peşə təcrübəsi, bacarıqları və maraqlarına əsaslanaraq ümumi işə töhfə verməyə çalışırdı.

İlk təşəbbüslərdən biri, müxtəlif mövzularda kitab və məqalələrin nəşrini əhatə edən nəşriyyat layihələri idi. Bu təşəbbüslərin əsas məqsədi iqlim problemlərinin həllinin və cəmiyyətin ümumi təhlükə qarşısında birləşməsinin vacibliyinə ictimaiyyətin diqqətini çəkmək idi.

Eyni məqsəd və vəzifələri bölüşən həmfikirlərin çevrəsi genişləndikcə fəaliyyətin rəsmi qeydiyyata alınması zərurəti yarandı. 2011-ci ildə, kollektiv təşəbbüs nəticəsində “Lagoda” adlı təşkilat qeydiyyata alındı və bu, birləşmənin ilk rəsmi forması oldu. Bu təşkilat çərçivəsində tarixi və mədəni yönümlü müxtəlif sosial layihələr həyata keçirildi. Fəaliyyətlər əsasən mədəniyyətlərarası dialoq və qarşılıqlı anlaşmanın möhkəmləndirilməsinə – yəni onların qarşıya qoyduqları vəzifələrin qlobal cəmiyyətin parçalanmasının aradan qaldırılması ilə bağlı olan hissəsinə yönəldilmişdi.

Könüllülərin müxtəlif ölkələrdən daha çox qoşulması ilə, planetdəki kritik iqlim və geodinamik dəyişiklikləri araşdırmaq və cəmiyyəti bu barədə məlumatlandırmaq üçün daha geniş miqyaslı təşəbbüsə ehtiyac yarandı.

Bu məqsədlə, hələ 2012-ci ildə həmin vaxt formalaşmış, alimlər, könüllülər və müxtəlif peşə sahiblərini bir araya gətirən beynəlxalq kollektiv "ALLATRA" Beynəlxalq İctimai Hərəkatını yaratmaq qərarına gəldi. Hərəkat 2014-cü ildə tələb olunan hüquqi və inzibati prosedurları keçdikdən sonra rəsmi qeydiyyata alındı.

2017-ci ildə “ALLATRA” Hərəkatının iştirakçıları təşkilatın baş ofisini Kiyevdən (Ukrayna) ABŞ-ın Atlanta şəhərinə köçürmək qərarına gəldilər. “ALLATRA” Hərəkatı azadlıq, demokratiya və açıq cəmiyyət prinsiplərini dəstəklədiyi üçün, ABŞ-da demokratik proseslərin Şərqi Avropa ölkələrinə nisbətən daha dayanıqlı olması səbəbindən Hərəkatın əsas fəaliyyətini Amerika Birləşmiş Ştatlarına köçürmək qərarına gəldi. “ALLATRA”Beynəlxalq İctimai Hərəkatının prezidenti ABŞ vətəndaşı Marina Ovtsınova oldu.

Beləliklə, Hərəkatın formalaşması, iqlim böhranı təhdidini hələ XX əsrin sonunda anlayan və onun öhdəsindən gəlmək üçün aydın bir missiya müəyyənləşdirən beynəlxalq alimlər qrupunun ətrafında könüllülərin birləşməsi prosesinin nəticəsi oldu.Və həmçinin bu missiya, planetimizi və onun üzərindəki həyatı qorumağın vacibliyini anlayan dünyanın hər yerindən olan entuziastlar tərəfindən dəstəkləndi.

90-cı illərin ortalarından “ALLATRA” elmi qrupu yaranmasından indiyə qədər Hərəkatın məqsədləri, prinsipləri və dəyərləri dəyişməz qalıb.

“ALLATRA” — planetimizin qorunması və iqlim fəlakətinin qarşısının alınması üçün mövcud və gələcək nəsillər qarşısında məsuliyyət hissi ilə hərəkət edən insanları birləşdirən bir hərəkatdır.

ALLATRA, hər şeydən əvvəl, başqaları üçün qayğıkeş hərəkət edən insanlardır. Onlar müxtəlif peşə və sahələri təmsil edən adi vətəndaşlardır, lakin əsas fəaliyyətlərindən əlavə, boş vaxtlarında planetimizdə fəlakətli iqlim ssenarisinin qarşısını almaq, cəmiyyəti qarşıdakı təhlükələr haqqında məlumatlandırmaq və bu təcili məsələnin həlli ətrafında dünya cəmiyyətini birləşdirmək üçün bütün səylərini göstərirlər.

Hərəkatın fəaliyyət formatı

"ALLATRA" ierarxik quruluşu olmayan, mərkəzləşdirilməmiş bir hərəkatdır. Bəzi ölkələrdə könüllülərin təşəbbüslərin birgə həyata keçirilməsi məqsədilə təcrübə və bilik mübadiləsi üçün bir araya gəldiyi Koordinasiya Mərkəzləri fəaliyyət göstərir. Koordinasiya mərkəzlərinin əsas vəzifəsi Hərəkatın iştirakçıları arasında beynəlxalq səviyyədə təcrübə və ideya mübadiləsini təmin etməkdir. Hərəkatın könüllüləri isə öz yerlərində layihələr və təşəbbüslər haqqında qərarları müstəqil şəkildə qəbul edirlər və bütün bunlar ümumi məqsədə çatmaq üçün həyata keçirilir.

"ALLATRA" Hərəkatında heç bir maliyyə öhdəliyi, üzvlük haqları və ya qaydalar mövcud deyil. Könüllülər öz fəaliyyətlərini şəxsi istəklərinə uyğun şəkildə təşkil edir, digər iştirakçıların təcrübəsini nəzərə alır və onu təkmilləşdirirlər.

Hərəkat heç bir şəkildə iştirakçılarının şəxsi ideoloji, dini və ya siyasi baxışlarına müdaxilə etmir. Eyni zamanda, iştirakçıların şəxsi baxışları Hərəkatın fəaliyyət istiqamətinə və məqsədlərinə heç bir təsir göstərmir.

"ALLATRA" hərəkatının bütün iştirakçılarını, onların dünya görüşündən, inanclarından və ya fəlsəfi baxışlarından asılı olmayaraq birləşdirən yeganə konsolidasiyaedici faktor iqlim böhranı mövzusu və aşağıdakı məsələlərin vacibliyini dərk etməkdir:

• Bu gün Yer üzündə baş verən dəyişikliklərin bütün səbəblərini daha dərindən öyrənmək,
• Beynəlxalq ictimaiyyəti iqlim dəyişikliklərinin real miqyası barədə məlumatlandırmaq,
• Açıq elmi müzakirələri təşviq etmək və yaranmış iqlim təhlükəsinə qarşı mübarizə yollarını tapmağa kömək etmək.

Bununla yanaşı, "ALLATRA" Hərəkatı hər bir şəxsin ləyaqətini və azadlığını ön plana çəkərək fundamental demokratik dəyərləri və insan hüquqlarını müdafiə edir. "ALLATRA" söz azadlığı, yığıncaqların keçirilməsi azadlığı və digər əsas hüquqların əhəmiyyətini vurğulayaraq, onları sağlam cəmiyyətin ayrılmaz hissəsi hesab edir.

Bu dəyərlərin genişləndirilməsi məqsədilə "ALLATRA" beynəlxalq onlayn konfranslar təşkil edir, müxtəlif media platformaları vasitəsilə maarifləndirici işlər aparır, sənədli filmlər hazırlayır və məlumatları 150-dən çox dildə yayaraq, cəmiyyətin demokratik prinsiplərin əhəmiyyəti haqqında məlumatlılığını artırmağa çalışır, insanları açıq dialoqa və qlobal problemlərin həllində birgə axtarışlara cəlb edir.

"ALLATRA" metodoloji yanaşmasının iqlim dəyişiklikləri məsələsinin öyrənilməsində proqnostik dəqiqliyi

"ALLATRA"nın unikal müstəqil mövqeyi ona sərbəst və qərəzsiz platforma olmağa imkan verir və bu da həm iqlim və geodinamik dəyişikliklər mövzusunun, həm də müasir cəmiyyət üçün aktual olan geniş spektrli məsələlərin obyektiv araşdırılmasına şərait yaradır. Hərəkatın açıq və demokratik fəaliyyət istiqaməti mövzu məhdudiyyətləri, stereotiplər və xarici maraqların təsiri olmadan elmi müzakirələri təşviq edir ki, bu da səmərəli multidissiplinar beynəlxalq dialoqa şərait yaradır.

"ALLATRA" iştirakçılarının iqlim dəyişikliklərini öyrənməyə belə qərəzsiz və obyektiv yanaşması öz səmərəliliyini və yüksək proqnoz dəqiqliyini göstərmişdir. Xüsusilə, 2014-cü ildə Hərəkat tərəfindən iqlim hesabatından çıxarışlar yayımlanmışdı və bu hesabatda uzunillik iqlim araşdırmalarına əsaslanan bir sıra proqnozlar yer almışdı.

Bu sənəddə göstərilən əsas proqnozlar yaxın onilliklərdə dünyada qlobal iqlim vəziyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə gərginləşəcəyini, iqlim fəlakətlərinin sayının və gücünün artacağını və ümumi iqlim qaçqınlarının sayında kəskin artımın baş verəcəyini öncədən bildirirdi.

Qeyd etmək lazımdır ki, 2014-cü il üçün bu narahatedici məlumat əsas elmi ictimaiyyət tərəfindən skeptisizmlə qarşılandı, çünki standart elmi təcrübə çərçivəsində aparılan qiymətləndirmələr və proqnozlar qarşıdakı on il üçün xeyli daha nikbin bir mənzərə təqdim edirdi. O zaman yalnız bir neçə alim təqdim olunan məlumatların əhəmiyyətini dərk edir və bunun nəticəsində layihəyə qoşulurdular.

Hazırda bu mövzuda ekspert cəmiyyətindəki skeptisizm tədricən aradan qalxır və ekspertlər əvvəlki qiymətləndirmələrinin kifayət qədər dəqiq olmadığını açıq şəkildə etiraf edirlər, onlar əlavə təsir faktorlarının ola biləcəyini qeyd edərək iqlim dəyişikliyinin əvvəllər təxmin ediləndən daha sürətlə baş verdiyini təsdiqləyirlər. Bunun səbəbi, ALLATRA alimlərinin xəbərdar etdiyi dəyişikliklərin və hadisələrin heyrətamiz dəqiqliklə necə baş verdiyini aydın şəkildə görmələridir.

2024-cü ildə əminliklə demək olar ki, müşahidə olunan kritik iqlim hadisələrinin inkişaf tendensiyası 10 il əvvəl "ALLATRA" Hərəkatı və bir qrup alim tərəfindən verilmiş proqnozlara tam uyğun gəlir.

ALLATRA TV Layihəsi

ALLATRA hərəkatının fəaliyyəti bir çox irimiqyaslı könüllü layihələrin inkişafı üçün katalizator oldu, onların arasında ALLATRA TV xüsusi yer tutur. Bu layihə, müxtəlif dillərdə kanallar ekosisteminə malik olan innovativ və müstəqil mediaplatformadır, platformada iştirakçı-könüllülər geniş spektrli media təşəbbüsləri həyata keçirirlər.

ALLATRA TV-nin unikallığı ondadır ki, onun kontenti müxtəlif peşə sahibləri tərəfindən yaradılır, bəzən hətta media sahəsi ilə əlaqəsi olmayan insanlar da iştirak edirlər. Bununla belə, insanlar özləri lazım olan bacarıqları öyrənir və könüllü əsasda bir-birinə dəstək olaraq öyrədərək planlaşdırılmış təşəbbüsləri həyata keçirir və dünyanın müxtəlif dillərində cəmiyyət üçün faydalı kontent yaradırlar.

ALLATRA TV-də müxtəlif formatlarda kontent təqdim olunur, o cümlədən bloglar, canlı yayımlar, xəbər proqramları, animasiya və sənədli filmlər.

ALLATRA TV, geniş mövzu spektrini əhatə edən çoxşaxəli bir informasiya platformasıdır və onun əsas missiyası, Hərəkatın iqlim problemlərinin həlli məqsədinə birbaşa və ya dolayısı ilə bağlıdır. ALLATRA TV-nin məzmununa yalnız iqlim tədqiqatları deyil, həm də müxtəlif tematik istiqamətlər daxildir. Məsələn, tarix, kulturologiya, arxeologiya, dinşünaslıq, sosiologiya, iqtisadiyyat, psixologiya, fəlsəfə və digər bir çox sahəni əhatə edir.

Bu məlumat müasir cəmiyyətin inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi üçün aşkar edilmiş faktların bir çoxu ALLATRA TV-də müxtəlif verilişlər çərçivəsində işıqlandırılıb.

ALLATRA TV-nin özünəməxsusluğu müxtəlif tarixi, mədəni və dini fenomenlərə qeyri-standart və müstəqil yanaşması ilə təqdim olunmasıdır. Belə yanaşma auditoriyaya ümumi qəbul edilmiş paradiqmalardan kənar bir analiz əldə etməyə və aktual məsələlər üzrə açıq müzakirə aparmağa imkan yaradır. Videomaterialların müxtəlif ölkə və mədəniyyətlərdən olan insanların təşəbbüsü ilə hazırlanması fikir müxtəlifliyini təmin edir və vahid baxış nöqtəsinə bağlı olmadan sərbəst fikir ifadəsinə şərait yaradır. ALLATRA TV müzakirə olunan mövzuların açıq və müxtəlif şəkildə təqdim olunması üçün imkanlar yaradır.

Fərqli formatların çoxluğu ALLATRA TV-yə mühüm məlumatları qlobal auditoriyaya effektiv şəkildə çatdırmağa imkan verir, bununla da iqlim problemləri haqqında məlumatlılığı artırır və onların həllində fəal iştirakı təşviq edir.

İqlim hadisələrini şahidlərin gözü ilə işıqlandıran ictimai platforma yaratmaqda ilk yol açan ALLATRA TV olub. Əsas media qurumları (main stream) belə təşəbbüsləri həyata keçirməyə başlamazdan xeyli əvvəl, ALLATRA TV ekstremal hava hadisələri ilə birbaşa üzləşmiş insanlara söz verərək dünya ictimaiyyətinin müxtəlif bölgələrdəki iqlim dəyişiklikləri haqqında birinci şəxsdən məlumat almasını təmin edirdi. Bununla belə, ALLATRA Tv iqlim hadisələri ilə bağlı təcili son xəbərlər hazırlamağa başlayaraq ictimaiyyətə operativ və etibarlı məlumatı təmin edən ilk kanal oldu.

ALLATRA TV-nin fərqləndirici xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, dünyanın müxtəlif yerlərində baş verən iqlim fəlakətləri haqqında dərc etdiyi məlumatlar tez-tez digər ölkələrin sakinləri üçün gözlənilməz xəbər olurdu. Tamaşaçılar bunun sayəsində qlobal iqlim dəyişikliklərinin bütöv mənzərəsini görə və planetdə baş verən dəyişikliklərin irəliləməsini izləyə bilirdilər. ALLATRA TV-də yayımlanan bu verilişlər auditoriyaya iqlim dəyişikliyinin müxtəlif regionlara təsirinin miqyasını və nəticələrini daha yaxşı anlamaq imkanı verib, təcili iqlim problemlərini daha dərindən dərk etmək üçün vacib məlumatlar və kontekst təqdim edib.

Qeyd olunmalıdır ki, Hərəkatın başlanğıcında iştirak edən alimlərin əhəmiyyətli bir hissəsi öz peşə fəaliyyətlərinin spesifikası və təhlükəsizliklə bağlı səbəblərə görə ictimai tədbirlərdə açıq şəkildə iştirak edə bilmirdilər. İstisna, ətrafinda könüllülər qrupunun formalaşdığı ilkin alimlər qrupunun üzvü olan İqor Mixayloviç Danilov idi, daha sonra onlar "ALLATRA" Beynəlxalq İctimai Hərəkatının yaradılmasına təşəbbüs etdilər.

İqor Mixayloviç yalnız reputasiya risklərini deyil, həm də ictimaiyyətə açıq üzv kimi çıxış etməsinin doğura biləcəyi daha ciddi təhlükələri də gözəl başa düşürdü və dərk edirdi. Lakin eyni zamanda, bəşəriyyətin üzləşdiyi iqlim təhlükəsini və bu risklərin aradan qaldırılması üçün araşdırmaların davam etdirilməsinin nə qədər kritik əhəmiyyət daşıdığını da dərindən anlayırdı. Buna görə də, o, bu istiqamətdə ictimai fəaliyyət yolunu bilərəkdən seçdi. O, şəxsi təhlükəsizliyini deyil, bəşəriyyətin təhlükəsizliyini seçdi.

İqor Mixayloviç Danilov, ALLATRA TV-nin ictimai simalarından birinə çevrilərək müsahibələrdə və müzakirələrdə fəal iştirak etdi. Onun fəaliyyəti iqlim araşdırmaları sahəsində yeni bir istiqamət müəyyənləşdirərək ictimai müzakirələr üçün zəruri şərait yaratdı. Bu, ictimaiyyəti aktual ideyalarla tanış etməyə, insanları iqlim problemlərinin araşdırılmasına cəlb etməyə və elmi təşəbbüsləri dəstəkləməyə xidmət etdi. Nəticədə müstəqil alimlər öz araşdırmalarını davam etdirə, bu sahədə təşəbbüs göstərə bildilər ki, bu da iqlim dəyişiklikləri ilə bağlı biliklərin inkişafını və dərinləşdirilməsini təmin etdi.

İqor Mixayloviçin ictimaiyyət qarşısında səsləndirdiyi məlumatlar, iqlim araşdırmaları kontekstində həm elmi ictimaiyyət üçün yeni istiqamətlər müəyyənləşdirir, həm də geniş ictimaiyyət üçün mühüm müzakirə və təşəbbüslər üçün presedentlər yaradırdı.

Hərəkat iştirakçılarının fəal könüllü fəaliyyəti sayəsində ALLATRA TV-nin video məzmunu müxtəlif dillərə tərcümə olunur və bununla da dünyanın hər yerindən geniş auditoriyaya çatır. ALLATRA TV, müxtəlif ölkələrdən olan "ALLATRA" iştirakçılarının həyata keçirdiyi çoxsaylı layihələrdən sadəcə biridir.

Könüllülərin səyləri ilə ALLATRA TV-nin kontenti müxtəlif onlayn platformalar və sosial şəbəkələr vasitəsilə dünyada 150-dən çox dildə yayılır. İştirakçılar öz təşəbbüsləri ilə iqlim dəyişikliyi məsələlərinin müzakirə edildiyi müxtəlif beynəlxalq konfranslar təşkil edir və iştirak edirlər. Onlar bu sahədə aparıcı alim və mütəxəssislərlə müsahibələr aparır, sənədli filmlər və müxtəlif media kontent yaradırlar ki, bu da iqlim dəyişikliyi problemləri barədə beynəlxalq səviyyədə məlumatlılığın artmasına və davamlı inkişaf məsələləri üzrə müzakirələrin stimullaşdırılmasına xidmət edir. “ALLATRA” könüllülərinin fəaliyyəti demokratik dəyərlərə sadiqlikləri, iqlim problemlərinin həllində və insan hüquqlarının müdafiəsində şəffaflıq və cəsarətlərinə görə beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir.

"ALLATRA" könüllülərinin “Yaradıcı Cəmiyyət” layihəsində iştirakı

Beynəlxalq miqyasda tanınması və ona olan ehtiyacın artması ilə "ALLATRA" Hərəkatının oxşar məqsəd və dəyərləri paylaşan digər təşəbbüslərlə əməkdaşlıq dairəsi də təbii olaraq genişlənmişdir.Əsas tərəfdaşlardan biri "Yaradıcı Cəmiyyət" beynəlxalq layihəsi oldu.

Layihə, cəmiyyətdə "yaradıcı cəmiyyət" adlanan yeni bir modelin müzakirəsi ətrafında qurulur hansı ki,bu model qlobal böhranların kompleks həlli yollarını təklif edir və müharibəsiz, münaqişəsiz, zorakılıqsız, yoxsulluq, aclıq olmadan bir gələcək təmin etməyə qadirdir. Layihənin məqsədi, bəşəriyyətin sürətli və dinc yolla yeni bir təkamül mərhələsinə keçməsinə imkan verən işlək model formalaşdırmaqdır.Elə bir cəmiyyət ki, hər bir insanın təhlükəsizliyini, sağlamlığını, rifahını və hərtərəfli inkişafını təmin etməyə yönəlmişdir.

"Yaradıcı Cəmiyyət" beynəlxalq layihəsi təşəbbüsü ABŞ-da yaranmışdır və bu gün ümumbəşəri dəyərlər əsasında qurulmuş cəmiyyət yaratmaq ideyasını dəstəkləyən milyonlarla insanı birləşdirir. "Yaradıcı Cəmiyyət" layihəsində istifadə olunan Yer kürəsindəki iqlim və geodinamik dəyişikliklərin təbiəti ilə bağlı məlumatlar "ALLATRA" Hərəkatının alimləri və fəalları tərəfindən aparılan tədqiqat işlərinə əsaslanır.

"ALLATRA" və "Yaradıcı Cəmiyyət"Müstəqilliklərini qoruyaraq, iqlim təhdidləri haqqında ictimai maarifləndirmə sahəsində bir-birini effektiv şəkildə tamamlayırlar. "ALLATRA" könüllüləri, iqlim dəyişiklikləri barədə məlumatlılığı artırmaq və ümumbəşəri dəyərləri təşviq etmək məqsədi daşıyan çoxsaylı forumlar, konfranslar və digər tədbirlər daxil olmaqla, "Yaradıcı Cəmiyyət" layihəsinin platformasında təşkil olunan müxtəlif təşəbbüslərdə iştirak ediblər.

"Yaradıcı Cəmiyyət" platformasında "Qlobal böhran" ümumi adı altında təşkil edilən ən böyük onlayn forumlar seriyası könüllülərin səyi ilə dünyanın 150 dilinə tərcümə edilmişdir. Bu, iqlim haqqında həyati əhəmiyyət daşıyan məlumatların qlobal auditoriyaya çatdırılmasına və bəşəriyyətin hazırda üzləşdiyi qlobal problemin həll yollarının axtarışında dünya ictimaiyyətinin əhəmiyyətli dərəcədə fəallaşmasına imkan verdi.

"BƏDİİ KİTABLAR HAQQINDA TEZİS"

"ALLATRA" Hərəkatına qarşı RATSIRS tərəfindən təşkil olunan böhtan xarakterli məqalələrdə irəli sürülən ittihamlarda, jurnalistlərin qəsdən Hərəkatla əlaqələndirdiyi və məzmununu bilərəkdən təhrif edilmiş şəkildə şərh etdiyi bədii kitabların mətnləri yer alır. Bu ittihamların məqsədi Hərəkatın nüfuzunu ləkələməkdir.

"ALLATRA"nın nüfuzdan salınmasına yönəlmiş məqsədli kampaniya çərçivəsində böhtan xarakterli yazıların müəllifləri Hərəkatın geniş fəaliyyətini və mahiyyətini qəsdən gizlədirlər. Onlar diqqəti yalnız müəyyən bədii kitablara yönəldərək, sanki bu kitablar Hərəkatın əsas fəaliyyəti kimi təqdim etməyə çalışırlar. Halbuki bu kitablar hələ "ALLATRA" hərəkatı və ondan əvvəlki təşkilat olan "Laqoda" yaranmamışdan əvvəl iqlim problemlərinə diqqəti cəlb etmək məqsədilə həyata keçirilən çoxsaylı təşəbbüslərdən biri olmuşdur. Beynəlxalq Hərəkatın ideologiyasını və çoxşaxəli fəaliyyətini bir neçə ədəbiyyat əsərinə qədər daraltmaq, formal məntiq baxımından belə absurddur və bu, həmin qaralama kampaniyasının təşəbbüskarlarının qəsdən təhrif və dezinformasiya yaydıqlarını göstərir.

Əvvəla, vurğulamaq lazımdır ki, bədii ədəbiyyat Hərəkatın ideologiyası kimi qəbul edilə bilməz və de-fakto da belə deyil. "ALLATRA" Beynəlxalq İctimai Hərəkatının nizamnaməsində hər hansı bədii əsərlərə istinad yoxdur. Hərəkatın məqsədləri və vəzifələri onun nizamnamə sənədlərində dəqiq şəkildə müəyyən edilib.

İctimai hərəkatların formalaşması və inkişafı çoxsaylı amillərlə müəyyən edilən mürəkkəb sosial prosesdir. Bu prosesi bir ədəbi mənbənin təsirinə endirmək əsassız kobud sadələşdirmədir. Müxtəlif millətlərə və dinlərə, peşələrə və baxışlara malik 180 ölkədən insanları birləşdirən beynəlxalq hərəkatın ideologiyasının bir müəllifin bədii əsərləri ilə tamamilə müəyyən oluna biləcəyi iddiasının özü absurd, əsassız, məntiqsiz və manipulyasiyadır. Belə ittihamlar söz azadlığı, birləşmək azadlığı və hüququn əsas prinsipləri ilə, həmçinin bu hüquqların beynəlxalq hüquqi sənədlərdə təsbit edilmiş müddəaları ilə ziddiyyət təşkil edir.

ALLATRA-ya qarşı RACIRS dezinformasiya kampaniyasının bir hissəsi olaraq, bəzi ədəbi əsərlərin ictimai hərəkata təsirini qəsdən şişirtməyə və hətta kriminallaşdırmağa cəhd edildi, əslində isə belə bir təsir yoxdur. Həmçinin, qeyd olunan bədii əsərlər cəmiyyətin diqqətini sosial və iqlim problemlərinə cəlb etmək, oxucuların emosional intellektini inkişaf etdirmək, o cümlədən özünənəzarət və tənqidi düşünmə bacarıqlarını təkmilləşdirmək məqsədi daşıyırdı. Bu məqsəd qanuni və sosial baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb edir və ifadə azadlığı hüququ ilə qorunur.

Həmçinin qeyd etmək lazımdır ki, bədii əsərlər və onlarda istifadə olunan ədəbi üsullar müəllifin real inanclarının ifadəsi kimi şərh edilə bilməz. Bədii ədəbiyyat mahiyyət etibarilə təxəyyül. Hər bir kitabın əvvəlində müəllifin obrazların və hadisələrin təxəyyül olduğunu açıq şəkildə bildirməsi reallıqla bədii təxəyyül arasında dəqiq sərhəd qoyur. Üstəlik, hazırkı fəaliyyət və məqsədləri ilə heç bir əlaqəsi olmayan uydurma əsasında bütöv bir təşkilatı nüfuzdan salmaq və cinayət məsuliyyətinə cəlb etmək cəhdi, nəinki beynəlxalq hüquqi aktlarda və milli konstitusiyalarda təsbit olunmuş söz və ifadə azadlığı prinsiplərinə ziddir, hətta elementar sağlam düşüncəyə də ziddir. Əgər ədəbi əsərlər qanunla müəyyən edilmiş məhdudiyyətləri, məsələn, zorakılığa çağırış və ya nifrət təbliği kimi hallar daşımırsa, onlar senzura olunmamalıdır.

"ALLATRA"ya qarşı böhtan xarakterli məqalələrdə müəlliflər qəsdən manipulyativ çərçivələmə (freyminq) üsulundan istifadə edirlər. Bu, məlumatın auditoriya tərəfindən qavranılmasına və şərh edilməsinə təsir edən bir təqdimetmə üsuludur. Freyminq ona əsaslanır ki, məlumatın təqdim olunduğu kontekst onun mənasını və qavranılmasını əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə bilər. Beləliklə, freyming – insanların məlumatı necə başa düşməsi və ona necə reaksiya verməsinə təsir edən güclü bir manipulyasiya vasitəsidir. Jurnalistlər bu manipulyasiya üsulundan tez-tez “ALLATRA” və onun iştirakçılarına qarşı istifadə edirlər. Onlar bədii kitablardakı seçmə təhrif olunmuş məlumatları, Hərəkat haqqında yanlış məlumatları və özlərinin təhrif olunmuş şərhlərini birləşdirərək bütün bunları obyektiv məlumat kimi təqdim edirlər, halbuki bu “məlumat” yalandan başqa bir şey deyil. Bu yanaşma oxucunun etimadının kobud şəkildə manipulyasiyası, ALLATRA Hərəkatının qanuna tabe olan iştirakçılarını nüfuzdan salır və insan hüquq və azadlıqları, o cümlədən ləyaqətinin müdafiəsi sahəsində beynəlxalq qanunvericiliyi pozur.

"Yaradıcı Cəmiyyət" Layihəsi Haqqında Tezis

Göründüyü kimi, RACIRS agentləri tərəfindən hazırlanmış vahid şablon əsasında yaradılmış ALLATRA haqqında böhtan xarakterli məqalələrdə ALLATRA-nın Yaradıcı Cəmiyyət layihəsi ilə əlaqələrinə dair “ittihamlardan” da bəhs edilir. Jurnalistlər özlərindən “Yaradıcı Cəmiyyət”in tərifini formalaşdırıblar ki, buda layihənin rəsmi resurslarında və layihənin ideyasının, məqsəd və vəzifələrinin təsvirində heç vaxt qeyd olunmayıb. Onlar ALLATRA-nı ləkələmək üçün lazım olan öz nəticələrini əlavə etməklə yanaşı, Yaradıcı Cəmiyyət layihəsinin ideyalarından elementləri yuxarıda qeyd olunan bədii kitabların fraqmentləri ilə birləşdirərək yenidən manipulyasiya freyminq texnikasından istifadə ediblər.

Yəni göründüyü kimi, RAСIRS-in ritorikasının təsiri altında olan jurnalistlər əvvəlcə "Yaradıcı Cəmiyyət" konsepsiyasını təhrif olunmuş bir şəkildə, reallığa uyğun gəlməyən formada təqdim ediblər. Daha sonra isə, məhz özlərinin yaratdıqları bu uydurma təsəvvürə əsaslanaraq "ALLATRA" hərəkatını həmin ideyanı dəstəkləməkdə və yaymaqda ittiham ediblər.

Qeyd etmək lazımdır ki, "Yaradıcı Cəmiyyət" konsepsiyası dünyanın müxtəlif yerlərində aparılan geniş miqyaslı sosioloji sorğular nəticəsində insanların ehtiyac və arzularına cavab olaraqyaranmışdır. Bu sorğularda insanlar gələcəkdə necə bir cəmiyyətdə yaşamaq istədiklərini ifadə ediblər. Zamanla "Yaradıcı Cəmiyyət" konsepsiyası inkişaf edib, genişlənib və zənginləşib. Müxtəlif sahələrdən mütəxəssis və ekspertlərin – iqtisadçılar, sosioloqlar, hüquqşünaslar, mədəniyyət xadimləri, siyasətçilər və ictimai fəalların iştirakı ilə görüşlər, dəyirmi masalar və müzakirələr təşkil olunmuşdur. Bu tədbirlərdə dünya miqyasında tanınmış ekspertlər də iştirak etmişlər. Bu tədbirlərdə ekspertlər hamı üçün sabit, təhlükəsiz və rahat sosial struktur modelini yaratmaq üçün optimal həlləri birgə axtarıblar. Azadlıq və demokratiya prinsiplərinə əsaslanan və özündə BMT-nin ideallarını əks etdirən, dayanıqlı gələcək modelləri müzakirə olunurdu.

Bununla yanaşı, Rusiya dini təşkilatı RACİRS-in ritorikasını təkrarlayan jurnalistlər, böhtan xarakterli materiallarda layihə iştirakçılarının fəaliyyətini qəsdən təhrif edirdilər. Bunun üçün yuxarıda qeyd edilən freyming üsulundan istifadə ediblər. Məsələn, həqiqətdə “şərtsiz baza gəlirini müzakirə edirlər” ifadəsi işlədildiyi halda, dezinformasiya materiallarında qəsdən “şərtsiz baza gəliri vəd edirlər” kimi ifadələrdən istifadə olunub, halbuki "Yaradıcı Cəmiyyət" layihəsinin və ya "ALLATRA" Hərəkatının rəsmi platformalarında belə bir vəd heç vaxt verilməyib.

“KULT” VƏ “SEKTA” KIMI ALÇALDICI TERMINLƏRLƏ STIQMATIZASIYA

RASİRS tərəfindən “ALLATRA”ya qarşı aparılan nüfuzdan salma kampaniyasının bir hissəsi, Hərəkatı “sekta”, “kult” və “apokaliptik kult” kimi alçaldıcı və dehumanizasiyaedici terminlərlə damğalamaqdan ibarətdir. Bu ifadələr məqsədli şəkildə RASİRS-in müəyyən etdiyi şablonlara uyğun olaraq məqalədən məqaləyə təkrar yayılır və “ALLATRA” iştirakçıları haqqında mənfi imic formalaşdırmağa yönəlmişdir.

Lakin əslində, “ALLATRA” Hərəkatının fəaliyyətini yuxarıda qeyd olunan stiqmatizasiyaedici anlayışların heç biri ilə əlaqələndirmək mümkün deyil. Bu, “ALLATRA” iştirakçılarının arasında müxtəlif dinlərin və dini cərəyanların nümayəndələri ilə yanaşı, çox sayda ateist, aqnostik və digər inanc sistemlərinə malik insanların olmasından irəli gəlir. “ALLATRA” Hərəkatında iştirak etmək heç bir şəkildə şəxsin dini və ya əxlaqi inancları ilə bağlı deyil, onlara təsir göstərmir və onlardan asılı olmur.

Böhtan xarakterli materialların müəllifləri “ALLATRA” Hərəkatına “apokaliptik kult” damğası vurmağa çalışırlar, bunun səbəbi isə könüllülərin iqlim problemlərini fəal işiqlandırmasıdır. Halbuki, “ALLATRA” Hərəkatının təqdim etdiyi iqlim vəziyyəti ilə bağlı məlumatlar yalnız müstəqil elmi tədqiqatlara və riyazi hesablamalara əsaslanır. Məhz elmi məlumatlara əsaslanaraq yaxın gələcəkdə fəlakətli iqlim hadisələrinin sayının və gücünün artacağı ilə bağlı hipotezlər irəli sürülüb.

Qeyd etmək lazımdır ki, BMT və elmi ictimaiyyətin nümayəndələrinin iqlimlə bağlı narahatedici vəziyyətə dair son açıqlamaları çox vaxt “ALLATRA” Hərəkatının iqlim mövzusunda ifadə etdiyi narahatlıqdan da kəskin səslənir. Məsələn: “Hazırkı əsr bəşəriyyətin sonuncusu ola bilər” (A. Quterreş) və ya “Əgər tədbir görməsək, bizi sivilizasiyanın məhvi gözləyir” (D. Attenboro) kimi bəyanatlar. Buna baxmayaraq, heç kim BMT-ni “apokaliptik kult” kimi xarakterizə etmir. “ALLATRA” ilə bağlı isə böhtan xarakterli materialların müəllifləri xüsusi olaraq stiqmatizasiyaedici, qorxuducu terminlərdən, manipulyativ epitetlərdən istifadə edir, auditoriyada mənfi hisslər oyatmaq üçün ifadələri kontekstdən çıxarır və məlumatı təhrif edirlər ki, Hərəkat haqqında arzuladıqları neqativ təsəvvürü formalaşdırsınlar.

Böhtan xarakterli məqalələr tez-tez “ALLATRA” Hərəkatının iştirakçıları tərəfindən açıq şəkildə səsləndirilən və 2036-cı ilə qədər təbii kataklizmlərin güclənməsi ilə bağlı olan elmi hipotezi manipulyasiya edir. Bu hipotezə görə, təbii fəlakətlərin miqyası elə bir səviyyəyə çata bilər ki, bəşəriyyətin mövcudluğu ciddi təhlükə ilə üzləşə bilər. Həmin hipotez həmçinin, planetin geodinamik aktivliyinin əhəmiyyətli dərəcədə güclənməsi nəticəsində Marian çökəkliyində, okean plitəsinin ən nazik yerində magmatik aktivliyin kəskin artması ehtimalını da ehtiva edir ki, bu da katastrofik nəticələrə səbəb ola bilər.

Dezinformasiya mənbələri bu hipotezi qəsdən təhrif olunmuş şəkildə təqdim edirlər. Xüsusən də, bu mənbələr hadisələrin təqdim olunan ssenarisinin ilk növbədə bir hipotez olduğunu və onun riyazi hesablamalara, elmi məlumatların təhlilinə və Yerə yaxın planetlərdə baş verən bənzər fəlakətli ssenarilərin analizinə əsaslandığını qəsdən gizlədirlər. Belə ssenarilər yalnız nəzəri ehtimala malik olsa belə, cəmiyyət onların varlığından xəbərdar olmalı və baş verən iqlim və geodinamik dəyişikliklərin miqyasını və kritikliyini anlamaq hüququna malikdir.

Bu gün qarşılaşdığımız iqlim böhranının Yer üzündə həyat üçün uyğunsuz şərait yaradacaq həddə çatması ehtimalı elmi ictimaiyyətin böyük bir hissəsi tərəfindən qəbul edilir. Müzakirələr əsasən bunun hansı müddət ərzində baş verə biləcəyi və bəşəriyyətin bu problemi dəf etmək üçün uyğunlaşma mexanizmlərini inkişaf etdirmək qabiliyyəti ətrafında cəmlənib.

Qeyd etmək lazımdır ki, “AllatRa” Hərəkatının mövqeyi heç vaxt iqlim dəyişikliyində antropogen amili inkar etməkdən ibarət olmayıb. Şübhəsiz ki, “ALLATRA” bu cür baxışa sahib olan alimlər də daxil olmaqla müxtəlif fikirlərin ifadə olunması üçün platforma təqdim edib. Lakin bu, elmi mövqelərin müxtəlifliyini əks etdirmək və fənlərarası dialoqu təşviq etmək çərçivəsində həyata keçirilib.

CO₂-nin iqlim dəyişikliklərinə kritik təsir göstərən mühüm antropogen faktor olduğunu qəbul edən "ALLATRA" elmi icmasının nümayəndələri, müşahidə edilən kəskin iqlim dəyişikliyinə töhfə verə biləcək digər faktorların da mövcud ola biləcəyini ehtimal edirlər. İqlim sistemindəki sürətlənən və gözlənilməz kollaps, anomal hadisələrin və kataklizmlərin gücünün artması əlavə təsir faktorlarının, məsələn, geodinamik proseslərin – maqmatik və vulkanik aktivliyin artması, geotermal istilik miqdarının çoxalması, eləcə də yaxın və uzaq kosmosun təsirinin mövcud olma ehtimalına işarə edir.

Bu baxımdan, “AllatRa”nın çağırışı, belə mümkün əlavə amilləri aşkar etmək və tədqiq etmək, eləcə də onların təsirini aradan qaldırmaq üçün beynəlxalq, müstəqil elmi dialoqun başlanmasının vacibliyini vurğulamaqdan ibarətdir.

RASİRS tərəfindən başlanan diskreditasiya kampaniyasında "ALLATRA" Hərəkatı əsassız şəkildə "apokaliptik kult" olaraq təqdim edilir; guya hərəkat "dünyanın sonu ilə qorxudur və yalnız öz ardıcıllarının xilas olacağını iddia edir, buna görə də təcili olaraq bu kulta qoşulmaq lazımdır." Halbuki bu cür ritorika "ALLATRA" iştirakçılarının heç vaxt və heç bir kontekstdə səslənməyib və səslənə də bilməz.

Əksinə, hər zaman diqqət çəkilib ki, iqlim böhranından çıxış yolu yalnız müxtəlif elm sahələrindən olan alimlərin bir araya gəlməsi və nəzəri, həm də texniki elmi bazanın birləşdirilməsi ilə mümkündür.

"ALLATRA" iştirakçıları ağıllı və sağlam düşüncəli insanlardır; ilk növbədə yaşamaq, ailələrinin və uşaqlarının yaşamasını və bəşəriyyətin həyatını davam etdirməsini istəyirlər.

Lakin hazırda Rusiyanın dini yönümlü RATSIRS təşkilatı tərəfindən “AllatRa” Hərəkatına qarşı başladılan genişlənmiş nüfuzdan salma kampaniyası, iqlim təhdidi dəyərdən salır və ona “apokaliptizm” və ya “feyk” damğası vurmağa çalışır.

İqlim problemlərinin məqsədyönlü şəkildə gözdən salınması, yəqin ki, onun həlli üçün beynəlxalq konsensusun və qlobal təhlükə qarşısında bəşəriyyətin birləşməsinin tələb olunması ilə əlaqədardır. Belə bir ssenari, qaçılmaz olaraq, geosiyasi ambisiyaları ikinci plana çəkir və təcili ümumbəşəri problemlərin həlli üçün beynəlxalq sabitliyin bərqərar olunmasını nəzərdə tutur. Görünür ki, hadisələrin belə inkişafı bəzi qrupların demokratik institutların pozulmasına və beynəlxalq əlaqələrin qeyri-sabitləşməsinə yönəlmiş maraqlarına ziddir, çünki qlobal əməkdaşlıq şəraitində onların destruktiv fəaliyyəti dünya ictimaiyyəti üçün aşkar olacaq.

"ALLATRA" Hərəkatına qarşı aparılan diskreditasiya kampaniyası çərçivəsində həyata keçirilən destruktiv fəaliyyətlər, BMT-nin proqramını, iqlim problemlərinin həlli üzrə beynəlxalq cəmiyyətin səylərini və bu çağırışların öhdəsindən gəlmək yollarını tapmaq cəhdlərini gözdən salır. Halbuki Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu mövzunun aktuallaşdırılmasına, onun geniş miqyasda tanıdılmasına və konkret addımların atılmasına çağırır. Beləliklə, "ALLATRA" iştirakçıları qanuni demokratik hüquqlarının pozulması ilə üzləşir və iqlim dəyişiklikləri mövzusu əhəmiyyətli dərəcədə gözdən salınır: məsələ istehzaya məruz qalır, onun əhəmiyyəti kiçildilir.

Bu cür gözdən salmalar, sonda iqlim çağırışlarının öhdəsindən gəlmək üçün birləşmə prosesini ləngidir. İnsanlıq lazım olan tədbirləri görmədikcə, böyük sayda insan iqlim dəyişikliyinin fəlakətli nəticələrindən əziyyət çəkməyə davam edir.

Beləliklə, iqlim problemlərinin gözdən salınmasına yönəlmiş bu hərəkətlər onun həllinə və insanların mənafelərinin müdafiəsinə kömək etmir; əksinə, bəşəriyyətin artan iqlim fəlakətləri qarşısında qaldığı vəziyyəti daha da ağırlaşdırır.

İqor Mixayloviç Danilova qarşı aparılan diskreditasiya kampaniyası

Müxtəlif ölkələrdən olan Jurnalistlər "ALLATRA" Hərəkatını gözdən salmaq üçün eyni böhtan xarakterli tezislərdən istifadə etdilər, bu tezislər ilkin olaraq Rusiyanın dini təbliğat yönümlü təşkilatı RASİRS tərəfindən hazırlanmışdı. Bununla belə, sadəcə olaraq hədəf təşkilatın damğalanması onlar üçün kifayət deyildi, təşkilata qarşı mübarizəni gücləndirmək üçün onun rəhbərini tapmalı və ya onu özləri təyin etməli idilər ki, sonra onu gözdən salsınlar və tamamilə insanlıqdan çıxarsınlar.

Bu halda «ALLATRA» Hərəkatının fəal iştirakçısı İqor Mixayloviç Danilov ədalətsiz nüfuzdan salma, qeyri-insaniləşdirmə və medianın amansız haqsız hücumlarına məruz qaldı. Onların hədəf seçiminə bir neçə amil təsir göstərdi.

İnsanlara və bütövlükdə cəmiyyətə qayğının, sosial əhəmiyyətli mövzuların müzakirəsinin vacibliyini anlayaraq, İqor Mixayloviç «ALLATRA» Hərəkatının media fəaliyyətində fəal iştirak edir və verilişlər silsiləsində daimi iştirakçı kimi çıxış edirdi.İqor Mixayloviçin iştirakı ilə videolar aktual və vacib mövzuların geniş spektrini əhatə edir və bu mövzulara dünya ictimaiyyətinin diqqətini yönəldirdi.

İqor Mixayloviçin bir çox elmi məsələlərdəki ekspertliyi, klimatologiya və digər elmi sahələrdə geniş bilikləri, yüksək əxlaqi dəyərləri və altruistik fəaliyyəti dünyanın müxtəlif ölkələrində çoxsaylı insanların səmimi hörmət və rəğbətini qazanıb.Bu fakt və İqor Mixayloviçin şəxsiyyətinə artan ictimai maraq onu RACİRS-in hədəfi kimi seçilməsində əsas rol oynadı. Buna görə də, sonradan böhtan dolu nəşrlərin müəllifləri ona “kult lideri” obrazını yapışdırmağa cəhd göstərmiş və həm onun, həm də yaxınlarının əleyhinə antihumanist, qanunsuz bir qarayaxma kampaniyasına başlamışlar.

Qeyd etmək vacibdir ki, tamaşaçılar arasında qazandığı layiqli hörmət və rəğbətə baxmayaraq, İqor Mixayloviç heç vaxt özünü «ALLATRA» Hərəkatının lideri kimi təqdim etməmişdir.Əksinə, o, dəfələrlə özünü adi bir iştirakçı və könüllü olaraq təqdim edərək açıq şəkildə bəyan etmişdir. Lakin onun bu mövqeyi RASİRS agentləri tərəfindən qəsdən nəzərə inkar olunub. Nəticədə, görünür ki, RACİRS-in rəhbərliyi altında İqor Mixayloviçin, eləcə də onun yaxınlarının və doğmalarının nüfuzdan salınması üçün qəsdən yalan və böhtan dolu məlumatlardan istifadə edilərək uzunmüddətli bir informasiya kampaniyası başladılmışdır. Bu günahsız insanlara qarşı aparılan bu qara yaxma kampaniyası insan haqlarının fundamental hüquqlarının kobud şəkildə pozulması, jurnalistika etikası prinsipləri və beynəlxalq hüquq normalarının pozulması ilə həyata keçirilirdi.

İqor Mixayloviç və onun ailə üzvlərinə qarşı yönəldilmiş böhtan kampaniyası çərçivəsində mütəmadi olaraq yalan məlumatlar və əsassız ittihamlar ehtiva edən böhtan xarakterli materiallar yayılırdı. Bundan əlavə, şəxsi bəyanatlar qəsdən kontekstdən çıxarılaraq təhrif edilir, manipulyativ montaj vasitəsilə dəyişdirilirdi. Fərqli ölkələrdə yayımlanan böhtan xarakterli məqalələr eyni şablon üzrə dərc olunurdu, eyni retorika ilə yazılırdı və RASİRS tərəfindən başladılan bu kampaniya tək bir məqsədə: cəmiyyətdə “təhlükəli kult lideri” obrazı yaratmağa xidmət edirdi.

Bütün bunlar hansı məqsədlə edilirdi? Cavab RASİRS liderinin sözlərindədir: “...onlar yəqin ki, özlərinin “qurularını” sağ qaldığı müddətcə mövcud olacaqlar... Əksər sektalar liderlərinin həyatdan getməsi ilə sona çatır.”

Qeyd etmək vacibdir ki, kütləvi informasiya vasitələrində dəfələrlə şəxsi məlumatlar, o cümlədən İqor Mixayloviç və onun ailə üzvlərinin yaşayış yeri, şəxsi məlumatları, adları, soyadları, yaşadıqları və işlədikləri yerlər açıqlanmışdır. Bu məlumatlar mərkəzi televiziya kanalları vasitəsilə yalnız mənfi və qara yaxma kontekstində yayımlanırdı. Belə məlumatların icazəsiz açıqlanması şəxsi məlumatların qorunması haqqında qanunvericiliyin kobud şəkildə pozulmasıdır, şəxsi təhlükəsizliyə təhdid yaradır və təqib, qorxutma, psixoloji təzyiq göstərmək və nüfuzu ləkələmək məqsədilə həyata keçirilən bir hərəkət kimi qiymətləndirilə bilər.

Bununla yanaşı, kütləvi informasiya vasitələri vasitəsilə yalan məlumatların və böhtanların sistemli şəkildə yayılması, Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsi və Mülki və Siyasi Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktla təmin olunan şərəf və ləyaqətin qorunması hüququnu pozur. Fikirlərin qəsdən kontekstdən çıxarılaraq təhrif edilməsi və neqativ obraz yaratmaq məqsədilə istifadəsi ifadə azadlığı prinsiplərinə və öz mövqeyini ədalətli şəkildə təqdim etmək hüququna ziddir. Həmçinin, bir şəxsin ehtimal olunan inancları əsasında ona qarşı düşmənçilik atmosferinin yaradılması, qanun qarşısında bərabərlik prinsipini və diskriminasiyaya qadağanı pozur.