Przedstawiciele Międzynarodowego Ruchu Społecznego ALLATRA wzięli udział w forum ONZ w Wiedniu z okazji 50. rocznicy Aktu Końcowego z Helsinek

W piątek, 5 grudnia 2025 roku, przedstawiciele Międzynarodowego Ruchu Społecznego ALLATRA wzięli udział w spotkaniu informacyjno-dyskusyjnym pt. „50 lat Porozumień Helsińskich: lekcje dla współczesności”, zorganizowanym przez Forum Przedstawicieli Międzynarodowych Organizacji Pozarządowych akredytowanych przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Wiedniu.

O Akcie Końcowym z Helsinek

Rok 2025 upływa pod znakiem 50. rocznicy Aktu Końcowego z Helsinek (Helsinki Final Act) — dokumentu podpisanego w 1975 roku przez trzydzieści pięć państw. Jest to jeden z kluczowych dokumentów dyplomatycznych XX wieku, który położył fundamenty pod przyszłą Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

Akt Końcowy z Helsinek ustanowił wspólne zasady bezpieczeństwa w Europie:

• poszanowanie suwerenności państw;
• nienaruszalność granic;
• pokojowe rozwiązywanie sporów;
• poszanowanie praw człowieka;
• współpracę w sprawach gospodarczych, ekologicznych i humanitarnych.

Jak podkreślają organizatorzy konferencji, obecnie bezpieczeństwo w Europie przeżywa najgłębszy kryzys od czasów zimnej wojny — wiele zasad Aktu Końcowego z Helsinek zostało naruszonych, a Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie znajduje się pod presją. Pięćdziesiąta rocznica stanowi ważną okazję do refleksji nad tym, które elementy „Helsinek siedemdziesiąt pięć” pozostają dziś skuteczne, a które wymagają aktualizacji.

Prelegenci i kluczowe tematy forum

• Pani Anna Salovaara, zastępczyni szefa misji Ambasady i Stałego Przedstawicielstwa Finlandii w Wiedniu, omówiła historyczne znaczenie procesu helsińskiego oraz jego rolę w utrzymaniu pokoju i budowaniu zaufania między państwami.
• Dr Heinz Gärtner, wykładowca Uniwersytetu Wiedeńskiego oraz przewodniczący Rady Doradczej Międzynarodowego Instytutu Pokoju (IIP), odniósł się do nieprawidłowości w europejskim systemie bezpieczeństwa, w tym do zniekształceń prawa międzynarodowego, erozji zaufania między państwami oraz osłabienia roli Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) jako platformy dialogu.
• Dr Loïc Simonet, badacz Austriackiego Instytutu Spraw Międzynarodowych (oiip) i były pracownik OBWE, przedstawił refleksje na temat roli OBWE w XXI wieku: czy organizacja może pozostać skuteczna w warunkach konfliktów między głównymi mocarstwami, jak przywrócić jej zdolność zapobiegania wojnom oraz czy istnieje potrzeba „nowego procesu helsińskiego”.
• Pan Tord Björk, koordynator inicjatywy Helsinki +50 w ramach Nordic Peace Alliance, mówił o inicjatywach obywatelskich oraz międzynarodowej współpracy na rzecz promowania pokojowego współistnienia.

Kluczowe omawiane tematy:

1. Lekcje „Helsinek siedemdziesiąt pięć” dla współczesnych konfliktów

• Dlaczego Akt Końcowy z Helsinek stał się skutecznym narzędziem pokojowego współistnienia w okresie zimnej wojny.
• Które jego elementy pozostają aktualne dziś: dialog, przejrzystość, weryfikowalne porozumienia, dyplomacja oraz zaangażowanie obywatelskie.

2. Dlaczego europejski system bezpieczeństwa zawiódł

• Deformacja norm prawa międzynarodowego, erozja zaufania między państwami, kryzys wzajemnych zobowiązań oraz osłabienie roli Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

3. Rola Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie w XXI wieku

• Możliwość utrzymania skuteczności organizacji w warunkach konfliktów między głównymi mocarstwami.
• Sposoby przywrócenia zdolności Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie do zapobiegania wojnom oraz potrzeba nowego „procesu helsińskiego”.

Przedstawiciele Międzynarodowego Ruchu Społecznego ALLATRA aktywnie włączyli się w dyskusję z prelegentami, dzieląc się swoimi perspektywami na temat budowania zaufania między państwami, rozwoju inicjatyw obywatelskich oraz promowania międzynarodowej współpracy, a także roli organizacji pozarządowych w umacnianiu wartości humanitarnych i trwałego pokoju.

Udział Międzynarodowego Ruchu Społecznego ALLATRA w tym forum podkreśla zaangażowanie organizacji w zasady zapisane w Akcie Końcowym z Helsinek: dialog, poszanowanie praw człowieka, współpracę międzynarodową oraz pokojowe rozwiązywanie konfliktów. W warunkach obecnego kryzysu systemu bezpieczeństwa aktywne zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego i organizacji pozarządowych staje się kluczowym czynnikiem zachowania i odnowy tych zasad we współczesnym świecie.

Międzynarodowy Ruch Społeczny ALLATRA nadal aktywnie uczestniczy w międzynarodowych platformach, sprzyjając dialogowi oraz wymianie doświadczeń pomiędzy przedstawicielami organizacji pozarządowych, podmiotami państwowymi i organizacjami międzynarodowymi.

O Międzynarodowym Ruchu Społecznym ALLATRA

Międzynarodowy Ruch Społeczny ALLATRA to niezależna, oparta na wolontariacie organizacja, prowadząca szeroko zakrojone badania w dziedzinie geodynamiki i ochrony środowiska. MRS ALLATRA jest znany ze swojego interdyscyplinarnego podejścia do badania klęsk żywiołowych, promowania międzynarodowej współpracy naukowej oraz obrony praw człowieka i podstawowych wolności.

W uznaniu za zaangażowanie w ochronę środowiska i zachowanie stworzenia, Międzynarodowy Ruch Społeczny ALLATRA w 2024 roku został obdarzony apostolskim błogosławieństwem Jego Świątobliwości Papieża Franciszka. W 2025 roku Jego Świątobliwość Papież Leon XIV udzielił apostolskiego błogosławieństwa prezydentce ALLATRA oraz wszystkim jej wolontariuszom.

W sprawach prasowych prosimy o kontakt: [email protected]